↧
Article 2
↧
Η ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΕΠΕΤΕΙΟΣ ΤΗΣ ΕΛΑΦΟΝΗΣΟΥ ΚΑΙ Η ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΣΗ ΤΟΥ ΠΡΩΤΟΥ ΚΑΤΟΙΚΗΜΕΝΟΥ ΕΠΤΑΝΗΣΙΑΚΟΥ ΝΗΣΙΟΥ - ΑΡΩΝΗ ΜΑΡΙΑ
Η ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΕΠΕΤΕΙΟΣ ΤΗΣ ΕΛΑΦΟΝΗΣΟΥ
ΚΑΙ Η ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΣΗ ΤΟΥ ΠΡΩΤΟΥ ΚΑΤΟΙΚΗΜΕΝΟΥ ΕΠΤΑΝΗΣΙΑΚΟΥ ΝΗΣΙΟΥ
Από την Αντιπρόεδρο του ΕΠΟΠΤΙΚΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ του Συλλόγου Επιστημόνων Ελαφονήσου
ΑΡΩΝΗ ΜΑΡΙΑτου Ιωάννου, Φιλόλογο-Ιστορικό Τέχνης
«Αυτός ο τόπος ο μικρός, ο μέγας ...»
Ο τόπος μας είναι μικρός. Μία νησίδα και τα περί αυτής στο νοτιότερο άκρο της Πελοποννήσου. Ο τόπος μας είναι μικρός, μα έχει παράδοση και ιστορία τεράστια, που πάει, χωρίς διακοπή, πάνω από 4000 χρόνια πριν. Ακόμα και το χάσμα που άνοιξε ο σεισμός, σαν γίναμε νησί, δεν διατάραξε ετούτη τη συνέχεια. Αυτός ο μικρός, ο απομακρυσμένος τόπος, εκτός από μακρά ιστορία, έχει επιπλέον προικιστεί με ένα φυσικό δώρο που του προσδίδει – σε πείσμα της περιορισμένης του έκτασης – μιαν απλωσιά και μιαν ανοιχτοσύνη, κι ένα μέγεθος ανεξάντλητο: τη θάλασσα. Και δεν εννοώ μόνο τη φυσική ομορφιά της θάλασσας μα και την πρόκλησή της, το κάλεσμα των ανοιχτών οριζόντων που διαμορφώνει τη φυσική ροπή για το καινούργιο, το ελεύθερο πνεύμα, την αναζήτηση. Αυτός ο σπάνιος συνδυασμός της μακράς ιστορίας, της πλατιάς θάλασσας και της μικρής γης που χαρακτηρίζει αυτόν τον τόπο αποτελεί συνάμα και τη μεγάλη του δύναμη, σαν να γεννάται όλος του ο πλούτος μέσα ακριβώς από την αντίθεση των μεγεθών που τον συνιστούν. Η Ελαφόνησος είναι ένας μικρός-μεγάλος τόπος. Ένας προικισμένος τόπος.
Το μεγαλείο αυτού του μικρού τόπου γιορτάζουμε σήμερα με την επέτειο της απελευθέρωσης από τους Άγγλους και την ένωση του νησιού με την υπόλοιπη ελεύθερη Ελλάδα 164 χρόνια πριν, στις 6 Ιουλίου 1850. Μα ο εορτασμός είναι διττός. Ο τόπος έχει βαθιές θρησκευτικές ρίζες, όπως μαρτυρά η αποπεράτωση του Ιερού Ναού του Αγ. Σπυρίδωνος, του πολιούχου και προστάτη του νησιού, στις 9 Ιουλίου 1858, την οποία επίσης τιμούμε σήμερα.
Η διπλή αυτή επέτειος καθιερώθηκε μόλις το 2003 με ειδικό Προεδρικό Διάταγμα (54/2003, ΦΕΚ 59/Α/7.3.2003) χάρη στην ευγενική προσπάθεια του Ελαφονησιώτη Πανεπιστημιακού και Ιστορικού Ερευνητή, Κωνσταντίνου Σπ. Μέντη. Αν ένας τόπος δεν είναι μόνο οι φυσικές ομορφιές του, μα και οι άνθρωποι και η ιστορία του, και η ιστορική μνήμη δεν είναι απλώς χρέος μα και βαθιά ανθρώπινη ανάγκη, τότε οφείλουμε να αναγνωρίσουμε την πολύτιμη συμβολή συντοπιτών μας, όπως ο Κωνσταντίνος Μέντηςκαι ο γιατρός και αρχαιολόγος Τζώρτζης Ανωμήτρηςστην έρευνα, καταγραφή, και διατήρηση αυτής της μνήμης και ιστορίας του τόπου. Σύμφωνα με τις ιστορικές αυτές μελέτες, μετά τη μακρά κατοχή της από Ενετούς, Τούρκους, και Γάλλους, η Ελαφόνησος αποτέλεσε επίσημα τμήμα της Επτανήσου Πολιτείας το 1804 – όπως άλλωστε τα Κύθηρα και τα Αντικύθηρα – που περιήλθε στην κυριαρχία των Άγγλων το 1809. Η ένωση του νησιού με την Ελλάδα είναι άμεσα συνδεδεμένη με τις διπλωματικές και πολιτικές εξελίξεις της νεώτερης ιστορίας της χώρας μας. Σύμφωνα με τον Κωνσταντίνο Μέντη, η Ελαφόνησος ήταν το πρώτο κατοικημένο νησί των Επτανήσων που απελευθερώθηκε από τους Άγγλους και το πρώτο Κυθηραϊκό νησί που απέκτησε την ανεξαρτησία του.
Σημαντικό ρόλο στην εξέλιξη αυτή έπαιξε η de facto προσάρτηση της Ελαφονήσου στην Ελλάδα το 1828 από τον κυβερνήτη της Ελλάδας Ιωάννη Καποδίστρια. Ακολούθησε μία περίοδος αγγλο-ελληνικών διενέξεων που κορυφώθηκαν το 1849-1850 με τον αποκλεισμό ελληνικών λιμανιών από τους Άγγλους. Ύστερα από αντίδραση των Γάλλων και διπλωματικές ενέργειες των Ρώσων, που διαμήνυσαν ότι προστατεύουν «τας νήσους Ελαφόνησον και Σαπιέντζα», οι Άγγλοι δέκοψαν το εμπάργκο και ο υπουργός των Εξωτερικών Ανδρέας Λόντος υπέγραψε στις 6 Ιουλίου 1850 σύμβαση με την Αγγλία με την οποία η Ελαφόνησος ενώνονταν οριστικά με την Ελλάδα. Έτσι έληξε η ξένη κυριαρχία στο νησί, που διήρκεσε πάνω από 1000 χρόνια. Ωστόσο, καίρια ήταν η συμβολή των Μανιατών στην απελευθέρωση της Ελαφονήσου. Ο Τζανετάκης Γρηγοράκης, της ονομαστής Μανιάτικης οικογένειας των Γρηγοράκηδων, αγωνιστών της Επανάστασης του 1821, ίδρυσε κατόπιν έγκρισης της Ελληνικής Κυβέρνησης το 1837, και ενώ το νησί βρισκόταν ακόμη υπό βρετανική κατοχή, τον νεώτερο οικισμό της Ελαφονήσουμε την εγκατάσταση οικογενειών από τη Μάνη, τα Κύθηρα και τα γύρω χωριά των Βατίκων. Η ύπαρξη μόνιμου οικισμού αποτέλεσε σημαντικό επιχείρημα στη διεκδίκηση του νησιού από την Ελληνική κυβέρνηση.
Στις 9 Ιουλίου 1858, οχτώ χρόνια μετά την ένωση με την Ελλάδα, οικοδομήθηκε στον οικισμό της Ελαφονήσου ο ιερός ναός του Αγ. Σπυρίδωνα, προστάτη Αγίου του νησιού. «Κτήτορες Πασχάλης Γερακάρης και Φλωρούσα Δραγονίτσα σύζυγός του», διαβάζουμε σε επιγραφή του ναού. Σύμφωνα με την παράδοση, η αρχική πρόθεση ήταν ο ναός να χτιστεί σε άλλο σημείο του νησιού – στη στροφή προς το Κοντογόνι – όμως ο άγιος εμφανίστηκε στον κτήτορα και του υπέδειξε το ακριβές σημείο καθώς και το όνομα της εκκλησίας. Έτσι, ο ναός χτίστηκε πάνω στη βραχονησίδα στην είσοδο του λιμανιού, σύμβολο έκτοτε του νησιού και προστασία των ναυτικών του. Ο ναός, που ανακαινίστηκε το 1862, είναι απλός στο εσωτερικό του, έχει όμως ένα από τα ομορφότερα ιερά σκαλιστά τέμπλα και εικόνες του 19ου αιώνα. Το γραφικό γεφυράκι που ενώνει τον ναό με το λιμάνι χτίστηκε πολύ αργότερα, περίπου το 1954-1955. Όταν ακόμη δεν υπήρχε το γεφύρι, οι κάτοικοι πατούσαν πάνω στα βράχια για να πάνε στην εκκλησία.
Η διπλή αυτή επέτειος, πολιτικής και θρησκευτικής σημασίας, συνδέει επομένως και επίσημα τη μοίρα αυτού του τόπου με την ελεύθερη Ελλάδα. Η Ελαφόνησος, ελεύθερη πλέον, από το 1850 πορεύεται την ιστορική πορεία της χώρας μας από τούτο το νότιο άκρο της Πελοπονήσου, από τούτο το ακρωτήρι όχι μακριά από το νοτιότερο άκρο της Ελλάδας. Ο εορτασμός αυτός μάς υπενθυμίζει ποιοι είμαστε, πώς βρεθήκαμε σε τούτο τον τόπο, τους αγώνες που έγιναν για να στεριώσουμε εδώ, και να συνδέσουμε ελεύθεροι και περήφανοι τη μοίρα μας και τον πολιτισμό μας με την ιστορία της νεώτερης Ελλάδας. Γιατί η ιστορία του τόπου αυτού, όπως μαρτυρούν τα αρχαιολογικά ευρήματα και οι αναφορές σε αρχαία κείμενα, καλύπτει πάνω από 4000 χρόνια. Το 1968 ο Άγγλος αρχαιολόγος Nicholas Flemming ανακάλυψε στον υποθαλάσσιο χώρο Παυλοπέτρι, 600 μόλις μέτρα από το λιμάνι του νησιού, έναν προϊστορικό οικισμό και εργάστηκε με ομάδα αρχαιολόγων του πανεπιστημίου Cambridge για την αποτύπωση του οικιστικού σχεδίου.
Παυλοπέτρι Ελαφονήσου
Σύμφωνα με τις τότε δημοσιεύσεις, η πολιτεία διαθέτει δρόμους, πλατείες, κτίσματα, και τάφους της Μυκηναϊκής εποχής, και το μέρος πιστεύεται ότι κατοικήθηκε το 2800 π.Χ. Το Παυλοπέτρι προσήλκυσε πρόσφατα το ενδιαφέρον αρχαιολόγων του πανεπιστημίου Nottingham και από το 2009 έως το 2013 εκπονήθηκε, εδώ σε τούτα τα νερά, ένα σημαντικό ερευνητικό πρόγραμμα Βρετανών και Ελλήνων αρχαιολόγων με τη χρήση των πιο σύγχρονων μεθόδων ενάλιας αρχαιολογίας με σκοπό τη συνέχιση των προηγούμενων ερευνών, την τοπογράφηση, την ψηφιακή αποτύπωση του βυθισμένου οικισμού, και την εκπόνηση σχεδίου προστασίας, συντήρησης και ανάδειξής του.
Σύμφωνα με τα νέα στοιχεία διαπιστώθηκε ότι το Παυλοπέτρι είναι η αρχαιότερη βυθισμένη πολιτεία στον κόσμο, με οργανωμένη κατοίκηση ήδη από την τέταρτη χιλιετία π.Χ, δηλαδή πάνω από 1200 περίπου χρόνια απ’ ό,τι υπολόγιζαν αρχικά. Η ψηφιακή αναπαράσταση αυτής της πολιτείας παρουσιάστηκε στο γνωστό πλέον ντοκυμαντέρ του βρετανικού BBC με τίτλο «Παυλοπέτρι: Η Πόλη Κάτω από τα Κύματα». Το ντοκιμαντέρ και τα σχετικά δημοσιεύματα έκαναν την Ελαφόνησο γνωστή παγκοσμίως και δεν υπάρχει σήμερα κανείς, τουλάχιστον σε ευρωπαϊκό επίπεδο, που να μην μιλά με θαυμασμό για το νησί με την αρχαιότερη βυθισμένη προϊστορική πόλη στον κόσμο. Έτσι συνδέεται το νήμα της νεώτερης ιστορίας της μεταεπαναστατικής Ελλάδας με κείνο της προϊστορικής, και είμαστε σήμερα εδώ να τιμούμε τον αγώνα για ετούτα τα χώματα, ετούτες τις θάλασσες, που κρύβουν μέσα τους πολιτείες κατοικημένες χιλιάδες χρόνια πριν.
Ο τόπος μας επομένως μπορεί να είναι είναι μικρός, μα μας κάνει περήφανους για ρίζες που ανάγονται στα πιο μακρά βάθη της Ελληνικής Ιστορίας. Σ’ αυτές τις παραλίες που τις κατοίκησαν Έλληνες που, ως φαίνεται, είχαν αναπτύξει ιδιαίτερα το εμπόριο και τη ναυτοσύνη, έχουμε το μοναδικό προνόμιο να ζούμε εμείς σήμερα και να μεγαλώνουν τα παιδιά μας. Όχι εύκολα, όχι χωρίς δυσκολίες. Η Ελαφόνησος, παρά το πλούσιο ιστορικό της παρελθόν, βιώνει ένα παρόν που στερείται των στοιχειωδών σε βασικούς τομείς, όπως η παιδεία, η υγεία, το περιβάλλον, ο πολιτισμός, η ακτοπλοΐα, η αποχέτευση, η σύγχρονη ύδρευση και λιμάνι.
Επιπλέον, σε ένα νησί που διαθέτει την αρχαιότερη βυθισμένη πόλη στον κόσμο – και σε αρχαία κείμενα, όπως του περιηγητή Παυσανία, αναφέρεται η ύπαρξη εδώ αρχαίων ιερών – δεν υπάρχει Αρχαιολογικό Μουσείο και σχέδιο προστασίας των αρχαιολογικών του χώρων. Διαθέτουμε έναν μοναδικό πολιτιστικό θησαυρό, το Παυλοπέτρι, και είναι καιρός να ευαισθητοποιηθούμε στο θέμα αυτό. Η μελέτη, προστασία, συντήρηση και ανάδειξη του Παυλοπετρίου είναι άμεση προτεραιότητα για λόγους ιστορικούς, πολιτιστικούς, εκπαιδευτικούς, και οικονομικούς. Η προγραμματική σύμβαση (Μάιος 2014) μεταξύ του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού, της Περιφέρειας Πελοποννήσου, και του Δήμου Ελαφονήσου για την προστασία και ανάδειξη του ενάλιου αρχαιολογικού χώρου του Παυλοπετρίου είναι ένα σημαντικό βήμα προς την κατεύθυνση αυτή.
Ο σημερινός εορτασμός έχει λοιπόν ιδιαίτερη σημασία όχι μόνο γιατί συντηρεί την ιστορική μνήμη και θρησκευτική πίστη, μα και γιατί μας καλεί όλους, ντόπιους και μη, σε περίσκεψη και ορθοφροσύνη. Αλλιώς καταντά γράμμα κενό, μάζωξη που εξαντλείται σε πανηγυρικούς. Από την άποψη αυτή, η φετινή επέτειος είναι πιο επίκαιρη από ποτέ και η ορθοφροσύνη ανάγκη επιτακτική. Αν στα 1850 οι άνθρωποι αυτού του τόπου αγωνίστηκαν για την αποτίναξη της ξενοκρατίας και την ένωση με το Ελληνικό κράτος, αυτό το ίδιο κράτος σήμερα λαμβάνει αποφάσεις που δοκιμάζουν τη σημασία του εορτασμού. Σύμφωνα με απόφαση (αριθμ. 243) της Διυπουργικής Επιτροπής Αναδιαρθρώσεων και Αποκρατικοποιήσεων, όπως δημοσιεύτηκε στο 2883/14-11-2013 φύλλο της Εφημερίδας της Κυβερνήσεως, μεταβιβάζεται και περιέρχεται χωρίς αντάλλαγμα στο ΤΑΙΠΕΔ (Ταμείο Αξιοποίησης Ιδιωτικής Περιουσίας του Δημοσίου), μεταξύ άλλων ακινήτων του Ελληνικού Δημοσίου, ακίνητο έκτασης 174,787,00 τ.μ στην περιοχή των παραλιών Σίμου και Σαρακήνικου της Ελαφονήσου. Μολονότι η κρατική απόφαση χαρακτηρίζει την έκταση ως περιοχή με δασικούς, περιβαλλοντικούς και νομικούς περιορισμούς, το ίδιο το Κράτος προχωρά στην αναζήτηση υποψηφίων επενδυτών για την ανέγερση ξενοδοχείων και εξοχικών κατοικιών. Αυτό που προκαλεί κατάπληξη είναι καταρχάς ότι η απόφαση ελήφθη ερήμην του Δήμου Ελαφονήσου, χωρίς ουδεμία κοινοποίηση ή ενημέρωση των τοπικών αρχών. Κυρίως όμως η απόφαση αυτή έρχεται σε κατάφωρη αντίθεση με την αναγνώριση της προς εκποίηση περιοχής ως δασικής προστατευόμενης περιοχής από το ίδιο το κράτος.
Ωστόσο, η εν λόγω παραβίαση αποκτά ευρύτερες διαστάσεις δεδομένου ότι εμπίπτει σε ευρωπαϊκούς περιορισμούς. Η παραλία του Σίμου-Σαρακήνικου είναι ένα από τα άλλα σπάνια δώρα με τα οποία έχει προικιστεί αυτός ο τόπος. Η παραλία, που έχει πρωταρχική θέση στις παραλίες της Μεσογείου και βρίσκεται μέσα στις δέκα ομορφότερες του κόσμου, έχει συμβάλλει σημαντικά στην αύξηση του τουρισμού της Ελαφονήσου τα τελευταία χρόνια, στην τόνωση της τοπικής οικονομίας αλλά και της ευρύτερης περιοχής, και έχει γίνει πλέον σήμα κατατεθέν του νησιού – μαζί με το Παυλοπέτρι – ανά τον κόσμο. Η μοναδικότητα του Σίμου-Σαρακήνικου δεν έγκειται μόνο στο σπάνιο φυσικό κάλλος, στα εκπληκτικής ομορφιάς και καθαρότητας νερά. Η περιοχή, ως γνωστόν, έχει χαρακτηριστεί ως Τόπος Κοινοτικής Σημασίας του δικτύου NATURA 2000 (σύμφωνα με την Οδηγία 92/43/ΕΟΚ του Συμβουλίου της 21ης Μαΐου 1992 για τη διατήρηση των φυσικών οικοτόπων) λόγω των αμμοθινών και των ενδημικών ειδών που εμφανίζονται αποκλειστικά στις παραλίες και την ευρύτερη περιοχή της Ελαφονήσου. Μεταξύ αυτών είναι ο περίφημος θαλασσόκεδρος, από τα σπανιότερα και απειλούμενα είδη του Αιγαίου και της Μεσογείου, ο «κρίνος της θάλασσας», επίσης σπάνιος, και το φυτό Σαπονάρια των Γιάγκελ, που έχει καταγραφεί μεταξύ των 50 νησιωτικών φυτών της Μεσογείου που κινδυνεύουν με εξαφάνιση και χρήζουν προστασίας. Οι αμμοθίνες, που πλεονάζουν στο νησί, έχουν διεθνώς χαρακτηριστεί ως δασικές προστατευόμενες παραλίες. Γενικά, στην προς εκποίηση περιοχή και συνολικά στην Ελαφόνησο έχουν καταγραφεί 9 εξαιρετικά σπάνια είδη φυτών και 13 προστατευόμενα είδη πανίδας, από τα οποία τα 8 είναι απειλούμενα με πλήρη αφανισμό. Πρόκειται επομένως για περιοχή όχι μόνο σπάνιου φυσικού κάλλους αλλά και σπάνιας περιβαλλοντικής αξίας.
Ως εκ τούτου, προκαλεί τουλάχιστον κατάπληξη το γεγονός ότι το Ελληνικό Κράτος παραβλέπει τους περιορισμούς αυτούς, παρακάμπτει ευρωπαϊκές δεσμεύσεις για το ειδικό καθεστώς προστασίας που ισχύει για την περιοχή Σίμου-Σαρακήνικου και προβαίνει σε αποφάσεις εκποίησης με ανυπολόγιστες οικολογικές και οικονομικές συνέπειες για τον τόπο, την ευρύτερη περιοχή της Πελοποννήσου, εν τέλει την ίδια τη χώρα. Η στάση αυτή δεν φανερώνει μόνο μια κατάφωρη νομική παραβίαση αλλά και μία κοντόφθαλμη πολιτική που σπεύδει να θυσιάσει αβίαστα και αλόγιστα απαράγραπτα δικαιώματα στο βωμό μιας ασαφούς πολιτικής εκποίησης της Δημόσιας Γης. Αναρωτιέται κανείς στο όνομα ποιας «εκποίησης» θα θυσιαστούν 175 στρέμματα λευκής αμμώδους παραλίας, οικοσυστήματα μοναδικά στο είδος τους, για να ανεγερθούν στη θέση τους όγκοι μεγαλοξενοδοχείων και λοιπών εγκαταστάσεων; Αντιλαμβάνεται κανείς το μέγεθος της καταστροφής. Επιπλέον, αναρωτιέται κανείς τι απομένει τελικά στον ντόπιο από τη γη του μετά την κατ’ ευφημισμόν «εκποίηση» 175 στρεμμάτων και την ενδεχόμενη καταστρατήγηση του δικαιώματος ελεύθερης πρόσβασης στις θάλασσες και τις παραλίες του; Μειώνεται το Δημόσιο χρέος με την εκπώληση του τοπικού φυσικού πλούτου ή εν τέλει αυξάνεται δραματικά και ανεπίστρεπτα; Και δεν εννοώ το οικονομικό χρέος μα το άλλο, το μεγαλύτερο και σημαντικότερο, το ηθικό χρέος απέναντι στα παιδιά μας και στα παιδιά των παιδιών μας. Κάθε εκατοστό ντόπιας γης που δίδεται προς ανεξέλεγκτη εκμετάλλευση αφαιρείται από το μέλλον των παιδιών αυτού του τόπου. Για τούτο με απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου, τη σύμπραξη τοπικών φορέων και συλλόγων του νησιού – μεταξύ των οποίων ο νεοσύστατος Σύλλογος Επιστημόνων Ελαφονήσου – ζητείται η άμεση και οριστική διαγραφή του ακινήτου του Σίμου-Σαρακήνικου από τη λίστα του ΤΑΙΠΕΔ. Είναι ένα αίτημα που βρίσκει σύσσωμους τους Ελαφονησιώτες απανταχού, τους πολυάριθμους φίλους του νησιού στην Ελλάδα και ανά τον κόσμο, και ευελπιστεί στην αμέριστη συμπαράσταση της ευρύτερης περιοχής και της Πελοποννήσου.
Η σημερινή διπλή επέτειος έχει επομένως πρωταρχική σημασία και αποκτά δραματική επικαιρότητα. Επαναφέρει τον αγώνα για ένωση και το αίτημα της αυτοδιάθεσης της 6ης Ιουλίου 1850 στην Ελλάδα του 2014 με έναν τρόπο που σχετίζεται άρρηκτα με το μέλλον αυτού του τόπου. Ενισχύει την πίστη στον προστάτη και πολιούχο του νησιού Αγ. Σπυρίδωνα και μας καλεί όλους – παρευρισκόμενους και μη – να θυμηθούμε, να αναλογιστούμε, και να πράξουμε με γνώμονα το μέτρο και τη συνείδηση του δικαίου που μας διδάσκει ο ίδιος ο τόπος μας. Ο τόπος μας είναι μικρός, μα προικισμένος με μεγάλη ιστορία, τεράστια παράδοση, απαράμιλλη φυσική ομορφιά, κι ανθρώπους ζυμωμένους χρόνια με τη θάλασσα. Κι αυτές οι θάλασσες, που μας περιβάλλουν και που τώρα κινδυνεύουν με «εκποίηση», μας μαθαίνουν από γεννησιμιού μας δύο πράγματα, πολύτιμα και αξεχώριστα: ελευθερία μα και ταπεινότητα, ανεξαρτησία μα και αίσθηση του μέτρου. Τα τελευταία χρόνια, ωστόσο, φαίνεται πως λησμονήσαμε και την ταπεινότητα και το μέτρο στο όνομα του εύκολου, γρήγορου κέρδους. Τα τελευταία χρόνια φαίνεται πως χάσαμε την ικανότητα που αυτές οι θάλασσες μάς άσκησαν αιώνες τώρα: Να βλέπουμε μακριά και πλατιά, να βλέπουμε συλλογικά.
Ο μεγάλος μας ποιητής Γιώργος Σεφέρης παρουσίασε τον ανθρώπινο βίο και τη μεγάλη περιπέτεια του Ελληνισμού σαν μία περιπέτεια ναυτοσύνης σε ένα πέλαγος τρικυμισμένο, όπως η ιστορία της χώρας. Η θάλασσα γίνεται συμβολικά ο χώρος της ανθρώπινης και της ιστορικής περιπέτειας αλλά κι ο πολύτιμος χώρος της μνήμης και της νοσταλγίας. Σε ένα από τα τελευταία του ποιήματα απορεί ο ποιητής:
Η θάλασσα∙ πώς έγινε έτσι η θάλασσα;
[...]
Μα μπορεί να κακοφορμίσει η θάλασσα;
[...]
Κι όμως ήταν γλυκό το κύμα
όπου έπεφτα παιδί και κολυμπούσα ...
Η σημερινή διπλή επέτειος τούτο μάς καλεί όλους να αναλογιστούμε και τούτο να πράξουμε: Να μην αφήσουμε τούτες τις θάλασσες να «κακοφορμίσουν». Η αφροσύνη απέναντι στα δώρα αυτού του τόπου και στο ηθικό μέτρο που θέτουν αυτά τα νερά – η ηθική της διαφάνειας, της καθαρότητας, της ίδιας της ανθρωπιάς – είναι κάτι που δεν μας επιτρέπεται. Ο σεβασμός στον άνθρωπο είναι απαράγραπτος. Μας τον επιβάλλει το ίδιο το τοπίο. Αυτός ο τόπος. Ο μικρός, ο μέγας.
(ΠΑΝΗΓΥΡΙΚΟΣ ΛΟΓΟΣ του 2014 ΓΙΑ ΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΕΠΕΤΕΙΟ ΤΗΣ ΕΛΑΦΟΝΗΣΟΥ)
↧
↧
Ἡ Κόνιτσα Τιμᾶ τὸν Ἅγιό της!!!
↧
Η εορτή της Αγίας Κυριακής στην Πτέρη Τριταίας Αχαΐας
Στον πανηγυρίζοντα Ιερό Ναό Αγίας Κυριακής στην Πτέρη Τριταίας Αχαΐας λειτούργησε σήμερα, Τρίτη 7 Ιουλίου 2015, ο Ιεροκήρυξ Αρχιμανδρίτης π. Χριστοφόρος Μυτιλήνης και ομίλησε παίρνοντας αφορμή από την εορτάζουσα Αγία Κυριακή. Συλλειτούργησαν οι Πρεσβύτεροι π. Θεόδωρος Ανδρικόπουλος, π. Γεώργιος Πετρούτσος, π. Βασίλειος Σταμόπουλος και ο εφημέριος π. Παντελεήμων Γεωργόπουλος. Πληθώρα πιστών χριστιανών από την περιοχή και την πόλη των Πατρών γέμισαν τον Ναό, ενώ μεγαλύτερος αριθμός ήταν εκτός του ναού ο οποίοι με ευλάβεια παρακολουθούσαν την Θεία Λειτουργία.
↧
ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΟΝ ΠΑΤΡΙΑΡΧΕΙΟΝ Ἀνακοινωθέν (07/07/2015)
ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΟΝ ΠΑΤΡΙΑΡΧΕΙΟΝ
Ἀνακοινωθέν (07/07/2015)
Συνῆλθεν, ὑπό τήν προεδρίαν τῆς Α. Θ. Παναγιότητος, ἡ Ἁγία καί Ἱερά Σύνοδος εἰς τήν τακτικήν συνεδρίαν αὐτῆς σήμερον, Tρίτην, 7ην Ἰουλίου 2015, πρός ἐξέτασιν τῶν ἐν τῇ ἡμερησίᾳ διατάξει ἀναγεγραμμένων θεμάτων.
Κατ᾿ αὐτήν, ἡ Ἁγία καίἹερά Σύνοδος προτάσει τῆς Α. Θ. Παναγιότητος, τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου κ. κ. Βαρθολομαίου:
α) ἐπανήγαγε τήν Ἐπαρχίαν Συνάδων, οὖσαν παλαίφατον καί περίπυστον Μητρόπολιν τοῦ Οἰκουμενικοῦ Θρόνου, εἰς τάς τάξεις τῶν Μητροπόλεων αὐτοῦ, ἀναγράψασα αὐτήν εἰς τό Συνταγμάτιον, καί κατέστησε τόν ἄχρι τοῦδε Θεοφιλέστατον Ἐπίσκοπον Συνάδων κ. Διονύσιον Μητροπολίτην αὐτῆς,καί
β) ψήφων κανονικῶν γενομένων ἐν τῷ Πανσέπτῳ Πατριαρχικῷ Ναῷ ἐξελέξατο παμψηφεί τόν Πανοσιολ. Ἀρχιμανδρίτην τοῦ Οἰκουμενικοῦ Θρόνου κ. Νικόλαον Σεργάκην, κληρικόν τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως Ἴμβρου καί Τενέδου, Βοηθόν Ἐπίσκοπον παρά τῷ Πατριάρχῃ, ὑπό τόν τίτλον τῆς πάλαι ποτέ διαλαμψάσης Ἐπισκοπῆς Ἁλικαρνασσοῦ, μέλλοντα ἵνα ἀναλάβῃ καθήκοντα Ἀρχιερατικῶς Προϊσταμένου τῆς Περιφερείας Φαναρίου-Κερατίου Κόλπου, τῆς Ἁγιωτάτης Ἀρχιεπισκοπῆς Κωνσταντινουπόλεως.
Ἐν τοῖς Πατριαρχείοις, τῇ 7ῃ Ἰουλίου 2015
Ἐκ τῆς Ἀρχιγραμματείας τῆς Ἁγίας καί Ἱερᾶς Συνόδου
↧
↧
Ο ΕΠΙΣΚΟΠΟΣ ΚΕΡΝΙΤΣΗΣ κ. ΧΡΥΣΑΝΘΟΣ ΣΤΗ ΓΕΝΕΤΕΙΡΑ ΤΟΥ
Αδεία και ευλογία του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Ηλείας κ. Γερμανού, τοποτηρητού της Ιεράς Μητροπόλεως Κεφαλληνίας, ο Θεοφιλέστατος Επίσκοπος Κερνίτσης κ. Χρύσανθος θα χοροστατήσει στην Ακολουθία του Εσπερινού και θα τελέσει αύριο Τετάρτη 8 Ιουλίου 2015 την Θεία Λειτουργία εις τον Ιερό Ναό Αγίου Προκοπίου Καμπιτσάτων Κεφαλληνίας.
↧
Συλλογικό χάρισμα, σύνοδοι και ενότητα κατά τη μέση και ύστερη περίοδο της ιστορίας της Εκκλησίας - Δ. Μόσχος
Συλλογικό χάρισμα, σύνοδοι και ενότητα κατά τη μέση
και ύστερη περίοδο της ιστορίας της Εκκλησίας
Δ. Μόσχος
"...Η είσοδος του διαφωτισμού και της νεωτερικότητας στην Ανατολή θα απαιτήσει νέα βήματα δημιουργικής σύνθεσης: η δράση του εθνοφυλετισμού από τον 19ο αι. θα "λεηλατήσει"ό,τι έχει απομείνει από την "χαρισματική συλλογικότητα" οδηγώντας στη σύγχρονη εικόνα της κατά την Οικουμένην Ορθόδοξης Εκκλησίας που όλοι ξέρουμε. Στα νεώτερα κρατικά μορφώματα (Ρωσία Μεγ. Πέτρου από το 1720, νεοελληνικό κράτος από το 1833) ήταν περισσότερο τα Ευαγγελικά Κονσιστόρια που χρησίμευαν ως αρχέτυπο για τις Συνόδους στους Ορθοδόξους. Οι κεντρόφυγες τάσεις μέσα σ'αυτή την παραδοσιακά και εθνικορομαντικά κατασκευασμένη συλλογικότητα (Ορθόδοξου Ελληνισμού, Ορθόδοξου Σλαβισμού κ.λπ.) που είχαν ήδη αφεθεί χωρίς προσέγγιση σύνθεσης, σχεδόν κατασκεύασαν δικές τους εκκλησιολογικές εκδοχές, όπως η Ορθοδοξία ως πεφωτισμένη θρησκεία του λόγου (Νεοέλληνες Διαφωτιστές, Θεόφιλος Καίρης, αφυπνιστικές κινήσεις-αδελφότητες, μεταρρυθμιστές σε Ελλάδα, Ρωσία κ.α.) ως "λείμμα ευσεβών" (κοινότητες παλαιού ημερολογίου) ή δίκτυο χαρισματικών "γερόντων"και ομάδων τους ως τις μέρες μας, "αντιοικουμενιστικές ομάδες"ανά τον κόσμο που συζητούν ζωηρά για το επιτρεπτό "αποτειχίσεως"κ.λπ. Η μετανεωτερική κατάτμηση σε μη ιεραρχημένες κοινότητες και οι σύγχρονες δυνατότητες της παγκοσμιοποιημένης κοινωνίας έδωσαν μια ιδιαίτερη δυναμική σ'αυτή την κατάσταση, που δεν μπόρεσαν μέχρι στιγμής να ανατρέψουν οι πρωτοβουλίες του Οικουμενικού Πατριαρχείου για τακτικές μείζονες συνόδους όλων των εκκλησιαστικών προκαθημένων, επισκοπικές συνελεύσεις στις χώρες της διασποράς και εμπλουτισμό της Πατριαρχικής Συνόδου.
Αν απ'όλη αυτή τη διαδρομή (η ανάπτυξη αυτής της διαδρομής ανιχνεύεται σε όλο το κείμενο στο περιοδικό "ΣΥΝΑΞΗ"), μπορούμε να κρατήσουμε κάτι, αυτό είναι η διαπίστωση ότι, ενώ καταβλήθηκαν προσπάθειες η αρχέγονη συλλογική εμπειρία του χαρίσματος στην πρώτη Εκκλησία να περιφρουρηθεί από θεσμούς και διαδικασίες, η μετέπειτα εξέλιξη μέσα σε μεγάλα μορφώματα, όπως η εληνορωμαική αυτοκρατορική ενότητα στην Ανατολή και ο νικηφόρος κατά της φεουδαρχίας παπισμός έκανε την εμπειρία αυτή εν μέρει να πέσει θύμα του θριάμβου της. Όμως, οι ζυμώσεις και η πολλαπλότητα και διαλεκτική αντιπαράθεση και σύνθεση ρευμάτων μέσα στην Εκκλησία δεν σταμάτησε ποτέ-ευτυχώς! Η παρατεταμένη επεξεργασία του Γερμανικού Ιδεαλισμού και του Ρομαντισμού κυρίως στη Ρωσία οδήγησε αργότερα και μέσα από το καμίνι των ριζοσπαστικών κοινωνικών οραματισμών που κατέληξξαν στην Οκτωβριανή Επανάσταση, οδηγώντας τα σχετικά κολλεκτιβιστικά οράματα στα έσχατα ιστορικά τους όρια, στη θεολογική επεξεργασία της συνοδικότητας, του νοήματος της Εκκλησίας κ.λπ. Συνεχίζοντας αυτή τη συζήτηση που κληρονομήσαμε τον 20ο αι., συμπεραίνουμε ότι δεν αρκεί απλά να μας απασχολήσει πώς η εκκλησιαστική συνοδικότητα ως συλλογικό χάρισμα θα έχει έναν πρακτικό τρόπο οργάνωσης και αποτελεσματικής λειτουργίας μιας Συνόδου (π.χ. με ομοφωνία ή πλειοψηφία κ.λπ.) γιατί τελικά στο πέρασμα των χρόνων οι πραγματικά αποτελεσματικές Σύνοδοι δεν χαρακτηρίζονταν από μια ενιαία και ομοιόμορφη διαδικαστική πορεία. Ούτε πώς ο κάθε θεολογικής ερμηνείας "Πρώτος"θα καταφέρει να υποτάξει την "ενοχλητική"φυλετική, ψυχολογική κ.λπ. αντίδραση των πολλών. Πολύ περισσότερο, το διακύβευμα είναι, πώς το συλλογικό χάρισμα θα επαληθεύει την ταυτότητά του (δηλ. ως όντως Πνευματοκίνητο με κεφαλή τον Ιησού Χριστό) κινητοποιώντας και ταυτόχρονα συναρμόζοντας και συνθέτοντας τα επιμέρους τμήματα όλου του σώματος μέχρι τη βάση, αποκαθαίροντας τα φαινόμενα ενθουσιαστικής ιδιωτικότητας (που δεν αφορά μόνο τις μακρινές Πεντηκοστιανές κινήσεις των "άλλων"αλλά και πολλούς ορθοδόξους κύκλους), αυτοδικαιούμενου ζηλωτισμού, εθνοφυλετικού φατριασμού, αλλά και τυραννικής εξουσιομανίας και γραφειοκρατικής ακαμψίας σε όλα τα επίπεδα των εκκλησιαστικών θεσμών (και όχι μόνο των επισκόπων) που άφησε έρμαιο στα χέρια αυτοχειροτόνητων "θεραπευτών"και "προφητών"του σήμερα την αναζήτηση του Πνεύματος και της εμπειρίας της σωτηρίας από τους πιστούς.
Ταυτόχρονα μια τέτοια αγωνία για επαλήθευση θα συνομιλεί και με το νεωτερικό, ρεμπουπλικανικό, ακόμη και αντι-ιεραρχικό κοσμοείδωλο από το οποίο εμφορείται η οργάνωση των σύγχρονων κοινωνιών (ατομικά δικαιώματα, διάκριση εξουσιών, λογοδοσία κ.λπ.) και δεν υποχρεώνει σε επιστροφή σ'ένα αυτοκρατορικό, μεσαιωνικά ιεραρχικό παρελθόν τάχα "καθαγιασμένο", που, απ'ότι είδαμε, δεν ήταν ποτέ ένα ενιαίο μέγεθος, και στο οποίο άλλωστε φαίνεται τελείως αδύνατη η επιστροφή. Όσο μαξιμαλιστικά και να φαίνονται αυτά τα αιτήματα, ένας καλός αγώνας για την επίτευξή τους ακόμα και μέσα από την αναπόφευκτη έκπτωση που χαρακτηρίζει την ανθρώπινη αδυναμία, θα έχει αυτόματα ανανεωτική επίπτωση στο σύνολο του χριστιανικού κόσμου και στην αποκατάσταση της εν αληθεία ενότητάς του, πολύ ευρύτερη από την κλειστή γραφειοκρατική διεξαγωγή διαλόγων μεταξύ "ειδικών" (που πάντως, δεν στερούνται και αυτοί της αξίας τους και δεν πρέπει να σταματήσουν).
(Περ. "Σύναξη", τχ.134, σσ.35-36)
αρίσταρχος
↧
Το 25ο Διεθνές Συνέδριο Φιλοσοφίας στην Αρχαία Ολυμπία στις 10 έως 13 Ιουλίου
Το 25ο Διεθνές Συνέδριο Φιλοσοφίας στην Αρχαία Ολυμπία στις 10 έως 13 Ιουλίου
Με θέμα τον ρόλο της Ελληνικής Παιδείας και πολιτικής επιστήμης και το έργο του Ξενοφώντος
Για μία ακόμη χρονιά φιλοξενείται στην Ηλεία το Διεθνές Συνέδριο Φιλοσοφίας που διοργανώνεται από το Ολυμπιακό Κέντρο Φιλοσοφίας και Παιδείας σε συνεργασία με την Ιερά Μητρόπολη Ηλείας, την Περιφερειακή Ενότητα Ηλείας και τον Δήμο Αρχαίας Ολυμπίας.
Το 25ο Διεθνές Συνέδριο Φιλοσοφίας θα φιλοξενηθεί στις εγκαταστάσεις του Συνεδριακού Κέντρου ΣΠΑΠ στην Αρχαία Ολυμπία και η έναρξη των εργασιών θα γίνει το απόγευμα της Παρασκευής 10 Ιουλίου 2015 στις 17.00. Θέμα της Συνεδρίας, που είναι αφιερωμένη στον John P. Anton (Τζων Άντον) είναι το έργο του Ξενοφώντος ως Πολιτικού στοχαστή και φιλοσόφου.
ΤΑ ΚΕΝΤΡΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ
Τα κεντρικά θέματα των Ελλήνων και Ξένων εισηγητών θα αφορούν, όπως γράφει η πρόσκληση του Συνεδρίου, τον ρόλο της Ελληνικής Παιδείας και πολιτικής επιστήμης στην ανάδειξη της ηθικής και πολιτικής αριστείας και στη νομιμόφρονα συμπεριφορά των ηγετών και τις απόψεις του Ξενοφώντος για την ανάδειξη σοφών ηγετών και την συμβολή του στη διάδοση της ιδέας της Ελληνικής Παιδείας.
Παράλληλα θα γίνει Ειδική εκδήλωση στη μνήμη του Ελληνοαμερικανού Φιλοσόφου John Anton (1920-2014), όπου θα γίνει αναφορά στην Ζωή και το έργο του και την Συμβολή του στην Ελληνική Φιλοσοφία και τον Πολιτισμό. Οι εργασίες του 25ου Συνεδρίου θα συνεχιστούν το πρωί και το απόγευμα των επομένων ημερών το ίδιο Συνεδριακό Κέντρο ΣΠΑΠ, ενώ το ¨παρών¨ θα δώσουν Καθηγητές Φιλοσοφίας και Επιστήμονες από πολλές χώρες και Πανεπιστήμια του Κόσμου.
ΠΟΙΟΣ ΗΤΑΝ Ο ΤΖΩΝ ΑΝΤΟΝ
Ο Ελληνοαμερικανός καθηγητής John P. Anton (Ιωάννης Αντωνόπουλος), με καταγωγή από το Ζυγοβίστι Αρκαδίας, απεβίωσε, στα 94 χρόνια του, στις 10 Δεκεμβρίου 2014, στην Τάμπα της Φλώριδας όπου και τάφηκε. Ο εκλιπών υπήρξε βαθύς γνώστης και μελετητής της φιλοσοφίας και γαλούχησε γενεές φοιτητών, που οι περισσότεροι έφτασαν σε ύπατες και διακεκριμένες θέσεις εκπαιδευτικών ιδρυμάτων σε όλον τον κόσμο. Ο ίδιος διέπρεψε στον ακαδημαϊκό τομέα αφήνοντας την σφραγίδα της σοφίας του στον Νέο Κόσμο σαν «δάσκαλος» του Ελληνισμού και του Ουμανισμού, καθώς και πλήθος συγγραμμάτων και επιστημονικών ανακοινώσεων σε παγκόσμια και εθνικά συνέδρια στην Ελλάδα, τις ΗΠΑ και την Ευρώπη.
Στις ΗΠΑ επί 55 χρόνια ο Άντον δίδασκε τα Ελληνικά Γράμματα, διαδίδοντάς τα και έξω από τα τείχη των πανεπιστημίων. Ο Άντον με το έργο του δείχνει αγωνία για τον ανθρωπισμό του λόγου, όπως τον εννόησαν οι τραγικοί μας ποιητές. Το μοναδικό, κατά τη γνώμη του, φάρμακο για την καταστολή της ύβρεως. Είχε συμμετάσχει κατά το παρελθόν σε πολλά Φιλοσοφικά Συνέδρια στην Ηλεία και είχε συνεργαστεί με το Ολυμπιακό Κέντρο Φιλοσοφίας και Παιδείας και τον Ηλείο Καθηγητή Φιλοσοφίας κ. Λεωνίδα Μπαρτζελιώτη.
↧
Μαρία Δημ. Λούρμπα 1929-2015 Αποχαιρετισμός στην μητέρα ενός Ήρωα του 1974
Μαρία Δημ. Λούρμπα 1929-2015
Αποχαιρετισμός στην μητέρα ενός Ήρωα του 1974
Σε ηλικία 86 ετών άφησε την εγκόσμια ζωή η Μαρία χήρα Δημητρίου Λούρμπα την Τρίτη 30 Ιουνίου 2015. Την επομένη το πρωί έγινε η εξόδιος ακολουθία της από τον Ιερό Ναό Αγίου Νικολάου Γαστούνης, χοροστατούντος του Μητροπολίτου Ηλείας κ. Γερμανού και με την παρουσία πολλών ιερέων της Ιεράς Μητροπόλεως Ηλείας. Η Μαρία Λούρμπα είναι η μητέρα του ήρωα της ΕΛΔΥΚ στις μάχες εναντίον του ¨Αττίλα¨ στην Κύπρο Δημητρίου Λούρμπα, ο ποίος φέρεται αγνοούμενος από τις 16 Αυγούστου 1974. Επίσης, ο άλλος γιος της, ο Ιωάννης, ως Πρόεδρος της Πανελλήνιας Επιτροπής Συγγενών Αγνοουμένων 1974, δολοφονήθηκε τον Σεπτέμβριο του 1989 από ανθρώπους που δεν ήθελαν την αλήθεια για την Τραγωδία της Κύπρου.
Η ίδια μετά τον θάνατο του συζύγου της έμεινε χήρα στα 23 χρόνια της και μεγάλωσε τα 4 παιδιά της. Μάλιστα η ίδια είδε τον μεγαλύτερο της γιο, τον Κώστα, να αναδεικνύεται για 4 θητείες Δήμαρχος Γαστούνης. Για την έννοια του θανάτου ως θεϊκής επεμβάσεως υπέρ του ανθρώπου μίλησε σε σύντομο επικήδειο κήρυγμα του ο Μητροπολίτης Ηλείας κ. Γερμανός που τόνισε ότι η αείμνηστη η Μαρία τώρα βρίσκεται στον ουρανό κοντά στους Αγίους και τα αγαπημένα της πρόσωπα, ενώ σύντομο βιογραφικό της εκλιπούσης, που ήταν μικρασιατικής καταγωγής ανέγνωσε ο εφημέριος του Ιερού Ναού π. Γεώργιος Χαρδαβέλλας. Τον Μητροπολίτη Ηλείας συλλειτούργησαν οι ιερείς της περιοχής και οι Ιεροκήρυκες π. Δαμασκηνός Πετράκος, π. Φιλάρετος Σπανόπουλος και π. Βενέδικτος Παπαδόπουλος.
Εκ μέρους του Συνδέσμου Πολεμιστών και Τραυματιών Κύπρου 1974 Νομού Ηλείας μίλησε, κατόπιν προσκλήσεως του Προέδρου του Συνδέσμου κ. Αθανασίου Δασκόπουλου, ο φιλόλογος κ. Γεώργιος Κουρκούτας, που τόνισε την γεμάτη υπομονή στάση της απέναντι στις τραγωδίες που υπέστη, κάτι που αξίζει να αποτελεί τιμή για μία αληθινή μάνα ήρωα. Το ¨παρών¨ στην εξόδιο ακολουθία έδωσαν ο Δήμαρχος Πηνειού κ. Αλέξης Καστρινός, ο Αντιδήμαρχος κ. Δημ. Βασιλόπουλος, ο εκπρόσωπος του Συνδέσμου Αποστράτων Ναυτικού Ν. Ηλείας κ. Τάσος Αράπογλου, ο Πρόεδρος του Συνδέσμου Πολεμιστών-Τραυματιών Κύπρου 1974 Νομού Ηλείας κ. Αθανάσιος Δασκόπουλος, ο επί σειρά ετών Κοινοτάρχης Ρουπακίου κ. Παν. Ρέγκλης κ.ά., ενώ την εκλιπούσα συνόδευσε η Φιλαρμονική Γαστούνης.
↧
↧
Η ΗΛΕΙΑ ΔΕΝ ΞΕΧΝΑ ΤΗΝ Ε.Ο.Κ.Α.
Συγκινητική εκδήλωση στο Ανοιχτό Θέατρο Καβασίλων
Η ΗΛΕΙΑ ΔΕΝ ΞΕΧΝΑ ΤΗΝ Ε.Ο.Κ.Α.
Με μία συγκινητική εκδήλωση στο Ανοιχτό Θέατρο Καβασίλων το απόγευμα του Σαββάτου 4 Ιουλίου 2015 τιμήθηκε από τον Σύλλογο Φίλων του Θεάτρου η αγωνιστική δράση των παλληκαριών της Ε.Ο.Κ.Α., που πριν 60 χρόνια, το 1955, ανέλαβαν τον μεγάλο αγώνα για αποτίναξη του Αγγλικού ζυγού από την Κύπρο και την Ένωση της Μεγαλονήσου με την μητέρα Ελλάδα.
Στην αρχή μαθητές από τα Καβάσιλα εναπόθεσαν λίγα άνθη στις εικόνες των πρωταγωνιστών του Αγώνα, Αρχιεπισκόπου Μακαρίου, Στρατηγού Γρίβα και Γρηγόρη Αυξεντίου μέσα σε συγκινητική ατμόσφαιρα.
Η ΓΕΝΙΑ ΤΗΣ Ε.Ο.Κ.Α.
Εκ μέρους των αγωνιστών της Ε.Ο.Κ.Α. μίλησε ο κ. Ηλίας Ορνιθάρης, που περιέγραψε το κλίμα που είχε διαμορφωθεί στην Κύπρο ήδη από τα σχολικά θρανία, ενώ τόνισε ότι η θυσία των αγωνιστών και η καθοδήγηση του Αγώνα από τον Γεώργιο Γρίβα-Διγενή ανέδειξε μία νέα γενιά Ηρώων του Ελληνισμού, όπως ο Παλληκαρίδης, ο Αυξεντίου, ο Καραολής και άλλοι, που έπεσαν με τιμή απέναντι στον πάνοπλο κατακτητή. Ακολούθως ο Φιλόλογος κ. Δημήτρης Καρνέζος απήγγειλε το τελευταίο ποίημα του Ευαγόρα Παλληκαρίδη, πριν βγει αντάρτης της Ε.Ο.Κ.Α. στα βουνά.
Η ΤΡΑΓΩΔΙΑ ΤΟΥ 1974
Για τα γεγονότα που οδήγησαν στην Τουρκική εισβολή του 1974 στην Κύπρο μίλησε ο Πρόεδρος της Ένωσης Κυπρίων Νομού Αχαΐας κ. Ανδρέας Πολυβίου, ενώ ακολούθησαν παραδοσιακοί χοροί από το χορευτικό τμήμα της Ένωσης Κυπρίων Νομού Αχαΐας, τονίζοντας την διάσωση της Ελληνικής ταυτότητας μέσα από την Δημοτική Παράδοση.
Στο πλαίσιο της εκδηλώσεως παρουσιάστηκαν δύο βίντεο για τα γεγονότα του Αγώνα της Ε.Ο.Κ.Α. 1955-1959 και την εισβολή του 1974, τα οποία προσέφερε η Πρεσβεία της Κύπρου και το Συμβούλιο Ιστορικής Μνήμης Αγώνα Ε.Ο.Κ.Α. Το ¨παρών¨ στην εκδήλωση έδωσαν οι Αντιδήμαρχοι του Δήμου Ήλιδας κ. Σπύρος Τζουλέκης και Νώντας Παναγιωτόπουλος, ο Αντιδήμαρχος Πηνειού και Πρόεδρος του ΝΠΔΔ Πολιτισμού του Δήμου κ. Δημήτρης Βασιλόπουλος, ο εμπνευστής του Ανοιχτού θεάτρου κ. Χρήστος Μάλλιαρης, ο Γραμματέας του Συνδέσμου Οπλιτών Νομού Ηλείας κ. Γεώργιος Κουρκούτας, ενώ με πρωτοβουλία του Προέδρου του Συλλόγου Φίλων του Θεάτρου κ. Περικλής Σακελλαρόπουλος λειτουργούσε έκθεση εικόνων και φωτογραφιών με τους Ήρωες του Αγώνα για την Ένωση των ετών 1955-1959 και του Ηλείους Πολεμιστές πεσόντες των μαχών εναντίον του ¨Αττίλα¨ στην Κύπρο το 1974.
↧
Ετήσιο μνημόσυνο του Εθνομάρτυρα Αρχιεπισκόπου Κυπριανού
Ομιλία
του Υπουργού Παιδείας και Πολιτισμού
κ . Ανδρέα Δημητρίου
στο ετήσιο μνημόσυνο του Αρχιεπισκόπου Κυπριανού και των συν αυτώ μαρτυρησάντων της 9ηςΙουλίου 1821
Κυριακή, 5 Ιουλίου 2009, ώρα 8.30π.μ.
Ιερός Ναός Φανερωμένης Λευκωσίας
Στην ιστορία του πολύπαθου νησιού μας υπάρχουν γεγονότα σταθμοί και ορόσημα, στα οποία οφείλουμε να καταφεύγουμε, για να αντλούμε τα αναγκαία μηνύματα, που τόσο πολύ τα χρειαζόμαστε σήμερα για την ευόδωση του αντικατοχικού αγώνα που εδώ και 35 χρόνια διεξάγουμε.
Ανάμεσα στα γεγονότα αυτά σημαντική θέση κατέχει η 9ηΙουλίου 1821, μέρα που σημαδεύτηκε από τη θυσία του αοιδίμου Αρχιεπισκόπου Κυπριανού και των συν αυτώ μαρτυρησάντων αρχιερέων, ιερέων και λαϊκών, τους οποίους τιμούμε και μνημονεύουμε σήμερα.
Ήταν τότε τα δίσεκτα χρόνια της Τουρκοκρατίας, που άρχισε στην Κύπρο από το 1571 και διάρκεσε για περισσότερα από 300 χρόνια, ως το 1878, οπότε, με τη γνωστή ανάλγητη αγοραπωλησία, μεταξύ της φθίνουσας Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και της Μεγάλης Βρετανίας, η πατρίδα μας περιήλθε στη δικαιοδοσία της Βρετανικής Αυτοκρατορίας, που ήταν τότε η μεγάλη αποικιοκρατική δύναμη της εποχής. Όπως μάλιστα αναφέρει χαρακτηριστικά ένας γνωστός Γάλλος ιστορικός (1), δίνοντας το στίγμα της τουρκικής κατοχής του νησιού μας, «από του 1571 μέχρι του 1878 οι Τούρκοι τίποτε καλόν δεν επετέλεσαν εις την Κύπρον.
Ο πληθυσμός εκ προθέσεως συνειδητά εληστεύθη, ηχμαλωτίσθη και επωλήθη εις στο εξωτερικόν, ούτω δε ωλιγόστευσε και κατέπεσεν εις το δέκατον τςη προηγουμένης αριθμητικής του δυνάμεως...» Ταυτόχρονα, τονίζει ο ίδιος ιστορικός κατά την περίοδο αυτή η Κύπρος, όπως και όλη η Ανατολή, υπέφερε συχνά από φοβερές επιδημίες καθώς επίσης και ανομβρίαν. Όλα αυτά τα δεινά, προσθέτει, «συνετέλεσαν εις ελάττωσιν του πληθυσμού, ως εάν μη ήρκει η διαρπαγή, η αιχμαλωσία και η λοιπή κακουργία».
Κι ενώ αυτή είναι η κατάσταση στη χειμαζόμενη Κύπρο, στην οποία εκδηλώνονται κατά καιρούς και διάφορες ανεπιτυχείς εξεγέρσεις ενάντια στους Τούρκους κατακτητές, ο κυπριακός ελληνισμός υπομένει καρτερικά την τουρκική σκλαβιά, προσμένοντας την ώρα της λύτρωσης και της ελευθερίας. Όπως σημειώνει μάλιστα ο ιστορικός Κωνσταντίνος Σπυριδάκις αλλά και άλλοι μελετητές αυτής της περιόδου, εκδηλώνονται στα χρόνια αυτά και κοινές εξεγέρσεις και κινητοποιήσεις Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων, κυρίως ενάντια στη βαριά φορολογία, που δυνάστευε στα χρόνια της Τουρκοκρατίας ολόκληρο τον κυπριακό λαό.
Κι όταν στην Ελλάδα, όπου ωριμάζει η ώρα της παλιγγενεσίας και του εθνικού ξεσηκωμού, ξεσπά το Μάρτιο του 1821 η Ελληνική Επανάσταση, η εκδίκηση των Τούρκων εκδηλώνεται, στυγνή και αδυσώπητη, με τον αποκεφαλισμό του Πατριάρχη Γρηγόριου στην Κωνσταντινούπολη και τον απαγχονισμό του Αρχιεπισκόπου Κυπριανού στη Λευκωσία, αλλά και με τη σφαγή και την εκτέλεση εκατοντάδων Ελλήνων της Πόλης και της μαρτυρικής Κύπρου.
Την εκδίκηση των Τούρκων στο νησί μας περιγράφει πολύ παραστατικά ο εθνικός ποιητής της Κύπρου Βασίλης Μιχαηλίδης, στο επικό ποίημά του Η 9ηΙουλίου 1821 εν Λευκωσία Κύπρου, το οποίο αποτελεί μια μοναδική λογοτεχνική καταγραφή των τραγικών αυτών γεγονότων που σημάδεψαν ανεξίτηλα τη νεότερη κυπριακή ιστορία.
Αντάν αρτζιέψαν οι κρυφοί ανέμοι τζι εφυσούσαν, γράφει ο Μιχαηλίδης,
Τζι αρκίνησεν εις την Τουρτζιάν να κρυφοσυννεφκιάζει
Τζιαι που τες τέσσερις μερκές τα νέφη εκουβαλούσαν
Ώστι να κάμουν τον τζιαιρόν ν’αρτζιεύκει να στοιβάζει
Είσιεν σγοιαν είχαν ούλοι τους τζι η Τζύπρου το κρυφόν της
Μες στους ανέμους τους κρυφούς είσιεν το μερτικόν της.
Τζι αντάν εφάνην η στραπή εις του Μωριά τα μέρη
τζι ούλα ξηλαμπρατζιάσασιν τζιαι θάλασσα τζαι ξέρη
είσιεν σγοιαν είχαν ούλοι τους τζι η Τζύπρου τα κακά της.
Για τα «κακά» αυτά που συνέβησαν στην Κύπρο στις 9 Ιουλίου 1821 και είχαν τραγικές διαστάσεις, καταδεικνύοντας το μέγεθος της τουρκικής θηριωδίας και βαναυσότητας, μας δίνει πληροφορίες και λεπτομέρειες ο ιστορικός της εποχής Γεώργιος Ι. Κηπιάδης, ο οποίος καταγράφει επίσης και τη γενικότερη συμβολή του κυπριακού ελληνισμού στην ελληνική επανάσταση, η οποία υπήρξε αρκούντως σημαντική για τα δεδομένα και τις δυνατότητες του νησιού, και εκδηλώθηκε τόσο με την οικονομική αρωγή της επανάστασης όσο και με τη συμμετοχή μεγάλου αριθμού εθελοντών στην ελληνική εθνεγερσία.
Όπως αναφέρει λοιπόν ο Κηπιάδης, «με την κατηγορία ότι δήθεν συνεννοήθηκαν προς εξέγερσιν μετά των επαναστατησάντων Ελλήνων, 486 πρωτεύοντες Κύπριοι χριστιανοί, περιλαμβανομένου και του Αρχιεπσκόπου Κυπριανού, των τριών μητροπολιτιών και των ηγουμένων των μοναστηριών της Κύπρου, δι αυτοκρατορικού ορισμού απαγχονίζονται ή αποκεφαλίζονται, βορά εις την εκδικητικήν μανίαν του βαρβάρου δυνάστου».
Μέσα από την ιστορική καταγραφή των γεγονότων αλλά και μέσα από την ποιητική τους απεικόνιση στο ποίημα του Βασίλη Μιχαηλίδη, τονίζεται η εθνοπρεπής και καθ’όλα πατριωτική στάση του προκαθήμενου της Κυπριακής Εκκλησίας εθνομάρτυρα Κυπριανού, ο οποίος αντιμετωπίζει το επερχόμενο τέλος με θάρρος, ψυχραιμία αλλά και εθνική αξιοπρέπεια:
Όταν ο αιμοσταγής διοικητής της σκλαβωμένης Κύπρου Κουτσιούκ Μεχμέτ, λέει στον Αρχιεπίσκοπο Κυπριανό: Έχω στον νουν μου πίσκοπε να σφάξω να κρεμμάσω/ τζι αν ημπορώ που τους Ρωμιούς την Τζύπρον να παστρέψω/τζι ακόμα, αν ημπόρεα τον κόσμον να γυρίσω/ εθεννά σφάξω τους Ρωμιούς ψυσιήν να μεν αφήσω, ο Κυπριανός, που περιβάλλεται πλέον εκείνη τη συγκεκριμένη ώρα με το φωτοστέφανο των διαχρονικών ελληνικών αρετών-της ανδρείας και της ευψυχίας, δίνει την απάντησή του, καθορίζοντας το στίγμα της ελληνικότητας και της ιστορικής μοίρας του κυπριακού ελληνισμού:
Η Ρωμιοσύνη έν φυλή συνότζιαιρη του κόσμου,
Κανένας δεν ευρέθηκεν για να την ηξηλείψει,
Κανένας γιατί σσιέπει την που τα’ ψη ο Θεός μου.
Η Ρωμιοσύνη εννά χαθεί όντας ο κόσμος λείψει.
Σφάξε μας ούλλους τζι ας γενεί το γαίμαν μας αυλάτζιν
Κάμε τον κόσμον ματζιελλιόν τζιαι τους Ρωμούς τραούλια,
Αμμά ξερε πως ίλαντρον όντας κοπεί καβάτζιν
Τριγύρω του πετάσσουνται τρακόσια παραπούλια..
Μακαριότατε,
Καθώς φέρνουμε σήμερα στη μνήμη μας την 9ηΙουλίου 1821 και μνημονεύουμε τον εθνομάρτυρα Αρχιεπίσκοπο Κυπριανό και όλους όσοι μαρτύρησαν εκείνη τη μέρα, βορά στην εκδικητική μανία των Τούρκων κατακτητών, δεν μπορούμε να μη σταθούμε και να μη σχολιάσουμε ένα γεγονός αναντίλεκτο που τεκμηριώνεται και ιστορικά, αλλά μας δίνεται και πολύ παραστατικά μέσα από το ποίημα του Βασίλη Μιχαηλίδη.
Η βαναυσότητα της τουρκικής διοίκησης υπήρξε δεδομένη και καταμαρτυρείται τόσο από τη σφαγή της 9ηςΙουλίου 1821 οσο και από σωρεία άλλων γεγονότων που καταγράφει η ιστορία των τριών αιώνων της τουρκικής κατοχής της Κύπρου. Είναι όμως ταυτόχρονα γεγονός ότι οι απλοί άνθρωποι του τόπου, Ελληνοκύπριοι και Τουρκοκύπριοι, ζούσαν ειρηνικά στα χωριά και της πόλης της Κύπρου και είχαν πολλές φορές κοινές έγνοιες, αγωνίες και οράματα. Δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι ο διαλεκτικός μας ποιητής Βασίλης Μιχαηλίδης κάνει στο ποίημά του αναφορά σε έναν Τουρκοκύπριο, στον Κιόρογλου «που’ταν καλή, πολλά καλ΄η ψυσιή του», όπως μας λέει, ο οποίος καταβάλλει επίμονες και απεγνωσμένες προσπάθειες, με εντολή του πατέρα του και με κίνδυνο της ζωής του, να σώσει τον Αρχιεπίσκοπο, φυγαδεύοντάς τον με την άμαξά του στα «κουσουλάτα της Σκάλας».
Ούτε και είναι, πιστεύω, τυχαία επίσης η αναφορά του ποιητή στην αντίδραση των Τουρκοκυπρίων μετά τον απαγχονισμό του Αρχιεπισκόπου Κυπριανού: Εφαίνουνταν περίλυποι οι Τούρτζοι Τζυπριώτες/γιατ’ ήτουν ούλοι τους βριχτοί τζαι σγοιαν δκιαλοϊσμένοι, μας πληφοροφεί ο ποιητής, θέλοντας να καταδείξει με το δικό του ποιητικό τρόπο την αντίθεση των απλών ανθρώπων στη βαναυσότητα της δικής τους κατοχικής εξουσίας, αλλά και τη φιλική σχέση που είχαν με τους ΄Έλληνες συμπατριώτες τους.
Είναι προφανές λοιπόν από τα πιο πάνω ότι, πέρα από το μήνυμα του ηρωισμού, της αυτοθυσίας και της αυταπάρνησης που εκπέμπει σε όλους μας η θυσία του εθνομάρτυρα Κυπριανού και των συν αυτώ μαρτυρησάντων ιεραρχών, ιερέων και λαϊκών, η τραγική επέτειος της 9ηςΙουλίου 1821 μπορεί να αποτελέσει ταυτόχρονα και την αφόρμηση για περαιτέρω προβληματισμό αναφορικά με το μέλλον της ευρωπαϊκής Κύπρου και του λαού της, που θα πρέπει να είναι, αναντίρρητα, ένα μέλλον ειρηνικό και ευτυχισμένο για όλους ανεξαίρετα τους κατοίκους του νησιού μας, Ελληνοκύπριους, Τουρκοκύπριους, Αρμένιους, Μαρωνίτες και Λατίνους.
Αναντίρρητα, προκύπτει μέσα από την εμβάθυνση στα ιστορικά γεγονότα που συνθέτουν τη νεότερη κυπριακή ιστορία, η αναγκαιότητα της ειρηνικής συνύπαρξης Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων, ως συνέχεια μιας συμβίωσης την οποία επέβαλαν οι δυνάμεις της ιστορίας. Τις δυνάμεις αυτές οφείλουμε σήμερα να τιθασεύσουμε μέσα από πολιτική τόλμη η οποία θα επιτρέψει μια ειρηνική πορεία και ένα μέλλον χωρίς νέες αντιπαραθέσεις, αιματηρές συγκρούσεις και καινούριες θυσίες. Η νέα γενιά έχει το δικαίωμα να ζήσει αρμονικά και ειρηνικά σε μια επανενωμένη και ελεύθερη πατρίδα, χωρίς συρματοπλέγματα μίσους και διαχωρισμού, χωρίς ξένα στρατεύματα, έποικους και επεμβατικά δικαιώματα.
Οφείλουμε να υπερβούμε τα ιστορικά μίση και πάθη που αιματοκύλησαν πολλές φορές ίσαμε σήμερα το νησί μας και να κοιτάξουμε μπροστά δημιουργώντας τις προϋποθέσεις για ένα ειρηνικό και ευτυχισμένο μέλλον για μας και για τα παιδιά μας. Η επιλογή της ειρηνικής διαδικασίας για την επίλυση του κυπριακού προβλήματος, που είναι διαχρονική και διακηρυγμένη επιλογή όλων ανεξαίρετα των πολιτικών δυνάμεων του τόπου, δε σημαίνει σε καμιά περίπτωση τη διαγραφή της ιστορίας, τον εξωραϊσμό των γεγονότων, και την απεμπόληση των βασικών ανθρώπινων δικαιωμάτων του λαού μας, που εδώ και 35 χρόνια καταπατούνται και παραβιάζονται κατά συρροήν από τον τουρκικό Αττίλα. Σημαίνει μόνο ότι η αλλαγή των εποχών και των δεδομένων επιτρέπει στους λαούς να αναπροσδιορίζουν τις σχέσεις με κριτήριο τον αμοιβαίο σεβασμό και την αντιμετώπιση των διαφορών ως στοιχείων συλλογικής δύναμης και προοπτικών αντί ως αφετηρία σύγκρουσης, κακοδαιμονίας, και δυστυχίας.
Μέσα σε αυτό το πλαίσιο άλλωστε δίνουμε καθημερινά τη μάχη σε τοπικό και διεθνές επίπεδο, με επικεφαλής τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας Δημήτρη Χριστόφια, χάρη στις πρωτοβουλίες του οποίου έχει αρχίσει και συνεχίζεται εδώ και ένα χρόνο μια ουσιαστική διαπραγμάτευση με την τουρκοκυπριακή πλευρά, υπό την αιγίδα των Ηνωμένων Εθνών, με στόχο τον τερματισμό της τουρκικής κατοχής και την επανένωση της πατρίδας μας, η ύπαρξη και η λειτουργία της οποίας θα πρέπει να διέπεται από τις βασικές αρχές και αξίες πάνω στις οποίες εδράζεται η Ευρωπαϊκή Ένωση. Στόχος μας αμετάθετος είναι η επίτευξη μιας ειρηνικής και βιώσιμης λύσης του κυπριακού προβλήματος, που να διασφαλίζει την απελευθέρωση των κατεχόμενων εδαφών μας, την επιστροφή των προσφύγων, τη διακρίβωση της τύχης των αγνοουμένων κα την ανεμπόδιστη εφαρμογή των βασικών ελεθεριών που διέπουν κάθε ευνομούμενη πολιτεία στην Ευρώπη και στον κόσμο γενικότερα.
Το μήνυμα της 9ηςΙουλίου και των ηρωομαρτύρων που τιμούμε και μνημονεύουμε σήμερα θα πρέπει να είναι μήνυμα ενότητας, αγωνιστικής σύνεσης και επίμονης διεκδίκησης των δικαίων ολόκληρου του κυπριακού λαού, χωρίς σοβινισμούς και μισαλλοδοξίες
Με πλήρη επίγνωση των τραγικών δεδομένων που προκάλεσαν στον τόπο μας το πραξικόπημα και η τουρκική εισβολή, με σεβασμό στην ιστορική αλήθεια και με πλήρη συνείδηση των ευθυνών μας απέναντι στις μελλούμενες γενιές που θα ζήσουν σ’ αυτόν τον τόπο και αναπόφευκτα θα μας κρίνουν, οφείλουμε να πάρουμε σήμερα ιστορικές αποφάσεις που θα καθορίσουν το μέλλον της πατρίδας μας.
Με τη συμπαράσταση της Ελλάδας και όλων των φιλελεύθερων και προοδευτικών λαών της Ευρώπης και του κόσμου, θα συνεχίσουμε να αγωνιζόμαστε με συνέπεια και σταθερότητα στους στόχους μας, με στόχο να κάμψουμε την τουρκική αδιαλλαξία. Για να πετύχουμε επιτέλους τη δικαίωση των πολύχρονων αγώνων του λαού μας, Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων. Στόχος αμετάθετος, ελπίδα και προσδοκία καθημερινή του λαού μας είναι, ένας καινούριος ήλιος, ήλιος ειρήνης, δικαιοσύνης και αρμονικής συμβίωσης να ξεπροβάλει σύντομα πάνω από την Κύπρο μας, που μπορεί και πρέπει να γίνει η κοινή, επανενωμένη και ευημερούσα πατρίδα για όλους ανεξαίρετα τους κατοίκους της. Κι αν πετύχομε αυτόν το στόχο, αυτό θα είναι το καλύτερο μνημόσυνο για τον εθνομάρτυρα Αρχιεπίσκοπο Κυπριανό που τιμούμε και μνημονεύουμε σήμερα.
Ομιλία του κ. Κωστή Κοκκινόφτα για το νόημα της Ημέρας...
"Στα τέλη της δεκαετίας του 1810, ο Aρχιεπίσκοπος Kυπριανός και άλλοι επιφανείς κληρικοί και προύχοντες του νησιού μυήθηκαν στη Φιλική Eταιρεία και στις δραστηριότητές της. Oι πολλαπλές δυσχέρειες, όμως, που πήγαζαν από τη μεγάλη απόσταση της Kύπρου από τις περιοχές της επικείμενης εξέγερσης και ειδικά η εγγύτητά της προς την Aίγυπτο και τη Συρία, όπου υπήρχαν συμπαγείς μουσουλμανικοί πληθυσμοί και μεγάλη συγκέντρωση τουρκικών στρατευμάτων, η άμεση μεταφορά των οποίων στο νησί θα οδηγούσε σε ανώφελη αιματοχυσία, συνέτειναν ώστε να μη συμπεριληφθεί στον κεντρικό επαναστατικό σχεδιασμό.
Παρά το γεγονός ότι στην Kύπρο δεν εκδηλώθηκε ένοπλη εξέγερση, οι τοπικές Aρχές εφάρμοσαν σειρά από μέτρα, που αποσκοπούσαν στον αποκεφαλισμό της εκκλησιαστικής και πολιτικής ηγεσίας και στον εκφοβισμό του πληθυσμού. Tα γεγονότα που ακολούθησαν αποτελούν την τραγικότερη πτυχή των μεγάλων δοκιμασιών του Eλληνισμού της Kύπρου, κατά τη διάρκεια των χρόνων της Tουρκοκρατίας. Oι εκκλησιαστικοί ηγέτες, με επικεφαλής τον Aρχιεπίσκοπο Kυπριανό και τους τρεις Mητροπολίτες Kιτίου Mελέτιο, Πάφου Xρύσανθο και Kυρηνείας Λαυρέντιο, καθώς και μεγάλος αριθμός προκρίτων, εκτελέστηκαν και οι περιουσίες τους δημεύθηκαν. «Όταν το 1822 πέρασα για τελευταία φορά από τη Λάρνακα», έγραφε ο Σουηδός περιηγητής Γιάκοπ Mπέργκρεν, «ο ελληνικός πληθυσμός του νησιού είχε περιοριστεί σε τέτοιο βαθμό, που πολλά μεγαλοχώρια ήταν εντελώς ακατοίκητα. Tα στρατεύματα του Mουχασίλη δεν άφησαν ψυχή ζωντανή παντού απ’ όπου πέρασαν..... H Παναγία ντύθηκε παντού στα μαύρα, πολλά σπίτια ήταν έρημα και πιτσιλισμένα με αίμα».
Eξέχουσα μορφή των τραγικών εκείνων ημερών υπήρξε ο Aρχιεπίσκοπος Kυπριανός, ο οποίος ενήργησε με υπευθυνότητα φιλόπατρη ηγέτη και πνευματικού πατέρα, προσπαθώντας να κρατήσει λεπτές ισορροπίες, υποστηρίζοντας από τη μια την επανάσταση στην Eλλάδα και προστατεύοντας, με τις ενέργειές του, τον ντόπιο πληθυσμό από την άλλη. O ρόλος του υπήρξε άκρως τραγικός, αφού ενδόμυχα γνώριζε ότι δεν θα απέφευγε το μαρτύριο. Πιθανότατα μπορούσε να σώσει την πρόσκαιρη ύπαρξή του αν αποφάσιζε να διαφύγει ή ακόμη και να εξομώσει, όπως έπραξαν μερικοί από τους προγραφέντες.
Tις τελευταίες συγκλονιστικές στιγμές του Kύπριου Aρχιεπισκόπου περιέγραψε ο Άγγλος περιηγητής Tζων Kάρνε, ο οποίος τον επισκέφθηκε μερικές ημέρες πριν από την εκτέλεσή του. Όπως σημειώνει, όταν τον ρώτησε, γιατί δεν μεριμνούσε για τη σωτηρία του, αφού η πολιτική κατάσταση ήταν τεταμένη και η ζωή του απειλείτο, ο μάρτυρας Aρχιεπίσκοπος του δήλωσε ότι θα παρέμενε για να προσφέρει κάθε δυνατή προστασία στους κινδυνεύοντες Xριστιανούς και πως είχε αποφασίσει, αν χρειαζόταν, να θυσιασθεί μαζί τους. Xρόνια αργότερα, ο Bασίλης Mιχαηλίδης, στο ποίημά του «H 9η Iουλίου 1821», απέδωσε πολύ εύγλωττα την απόφαση αυτή του Kυπριανού, ο οποίος, απευθυνόμενος στον καλόψυχο Tούρκο Kιόρογλου, που τον προέτρεπε να ενεργήσει για τη σωτηρία του, δικαιολογεί την παραμονή του με τους στίχους: «Δεν φεύκω, Kιόρογλου, γιατί, αν φύω, ο φευκός μου / εν να γενή θανατικόν εις τους Pωμιούς του τόπου».
Σύμφωνα με τον Kάρνε, ο οποίος άντλησε τις πληροφορίες του από αυτόπτες μάρτυρες, ο Kύπριος Aρχιεπίσκοπος οδηγήθηκε στο μαρτύριο, δεικνύοντας ασύνηθες θάρρος και μοναδική αξιοπρέπεια. Mε τη θυσία του τίμησε τη Pωμιοσύνη, καταξίωσε την ελληνική του ταυτότητα και δικαίωσε τη χριστιανική του πίστη. Σεμνά, ταπεινά και με αξιοπρέπεια, χωρίς να επιδιώξει τον οίκτο κανενός, προχώρησε γαλήνιος προς τον θάνατο και την αθανασία.
O εβραϊκής καταγωγής προτεστάντης Iωσήφ Γουώλφ, ο οποίος αφίχθη στη Λευκωσία λίγες ημέρες μετά τα τραγικά γεγονότα της 9ης Iουλίου, παρέχει τη συγκλονιστική πληροφορία για πρόταση στον Kυπριανό να ασπαστεί τον Ισλαμισμό και να του χαριστεί η ζωή. Όπως σημειώνει, ο Kύπριος Aρχιεπίσκοπος απέρριψε χωρίς δεύτερη σκέψη τα όσα του προτάθηκαν και προσήλθε στο μαρτύριο με τις φράσεις «Kύριε ελέησον, Xριστέ ελέησον», διδάσκοντας με το παράδειγμα της θυσίας του το μεγαλείο και την αλήθεια της Χριστιανικής πίστης.
Είναι γνωστό από διάφορες ιστορικές πηγές, ότι τις ημέρες των σφαγών οι Τούρκοι άσκησαν πίεση στους συλληφθέντες για να εξωμόσουν, με αποτέλεσμα τριάντα έξι από αυτούς να αρνηθούν τελικά τη Χριστιανική τους πίστη και να σώσουν τη ζωή τους. Αν ο Αρχιεπίσκοπος Κυπριανός ακολουθούσε το παράδειγμά τους, τότε είναι αμφίβολο κατά πόσο θα εξακολουθούσε η Κύπρος να διατηρείται για μακρό χρονικό διάστημα ελληνική και χριστιανική. Σε μια περίοδο μάλιστα, που οι περισσότεροι από τους κατοίκους ζούσαν σε καταστάσεις αμάθειας και πνευματικού σκότους, εξαιτίας της τουρκικής κακοδιοίκησης, της ανυπαρξίας σχολείων, της φτώχειας και της εξαθλίωσης, ο κίνδυνος του μαζικού εξισλαμισμού, που θα οδηγούσε στον σταδιακό εκτουρκισμό, ήταν ιδιαίτερα μεγάλος. Είναι χαρακτηριστικό το παράδειγμα των Χριστιανών της περιοχής του Οφ στον Πόντο, οι οποίοι τον 16ο αιώνα εξισλαμίστηκαν μαζικά, μετά που ο Επίσκοπός τους Αλέξανδρος ασπάστηκε το Ισλάμ.
O Kυπριανός υπήρξε ένας από τους σημαντικότερους αρχιερείς των χρόνων της Tουρκοκρατίας. Aσχολήθηκε με τα σοβαρά κοινωνικά ζητήματα της εποχής του, διαχειρίστηκε με επιτυχία τα οικονομικά προβλήματα που αντιμετώπιζε η Eκκλησία, και επέφερε τη γαλήνη και τη σταθερότητα στους κόλπους της. Yπήρξε φυσιογνωμία βιβλική και ξεχωρίζει μέσα στις σελίδες της ιστορίας με τις αρετές της τόλμης και της καρτερίας, της εθνικής υπερηφάνειας και της χριστιανικής ταπεινότητας. Kατάφερε μέσα σε αντίξοες συνθήκες και σε περίοδο έξαρσης της τουρκικής τυραννίας να αφυπνίσει τον λαό και να βελτιώσει την πνευματική του υπόσταση. Aνάμεσα στα άξια μνήμης έργα του συγκαταλέγονται η ίδρυση της Eλληνικής Σχολής Λευκωσίας για τη μόρφωση των Eλληνοπαίδων, ο εμπλουτισμός των ναών με εκκλησιαστικά βιβλία, εικόνες και ιερά σκεύη, η μέριμνα για την καταπολέμηση της επιδημίας της ακρίδας, που μάστιζε τον τόπο, και πολλά άλλα.
Σε αναφορά τους προς το Oικουμενικό Πατριαρχείο το 1810, οι Kύπριοι της εποχής εξαίρουν τις αρετές του και τον χαρακτηρίζουν «γνωστικό, σώφρονα, άγρυπνο, ενάρετο παντοίως όλως χριστιανό, πρόμαχο της πατρίδος». O δε Σιναίου Kωνστάντιος, ο μετέπειτα Oικουμενικός Πατριάρχης, σημείωνε το ίδιο έτος, ότι «μόνος αυτός, επειδή γνωρίζει πάντας, έχει την δύναμιν να προστατεύση την Πατρίδα από τοιαύτας σφοδράς και αλγεινάς περιστάσεις». Επίσης, ο υπέρμαχος της διαφύλαξης της πατερικής παράδοσης Κωνσταντίνος Οικονόμος ο εξ Οικονόμων, σε επιστολή του, ημερομηνίας 21 Αυγούστου 1816, αναφέρει γι’ αυτόν ότι «η Eκκλησία καυχάται, η Κύπρος κομπάζει, η Eλλάς τιμάται, το Γένος λαμπρύνεται· ξένοι και οικείοι, ομογενείς και αλλόφυλοι, διαμεριζόμενοι τας αρετάς του, άλλος άλλην φιλοτιμείται να κηρύττη».
Ωστόσο, παρά τους προαναφερθέντες χαρακτηρισμούς και την τεκμηρίωση για το ήθος του Aρχιεπισκόπου, σχεδόν στο σύνολο των επιστημονικών και εκλαϊκευτικών συγγραμμάτων, που ασχολούνται με την ιστορία της εποχής, ο Kυπριανός παρουσιάζεται σε μία περίπτωση, να συμπεριφέρεται κατά τρόπο απαράδεκτο και ανέντιμο. Πρόκειται για τη στάση του έναντι του προκατόχου του, γηραιού Aρχιεπισκόπου Xρυσάνθου, όπου ανάμεσα στα άλλα θεωρείται ότι πρωτοστατεί στην έκδοση σουλτανικού διατάγματος εξορίας του και αναβίβασής του ιδίου, το καλοκαίρι του 1810, στον αρχιεπισκοπικό θρόνο.
H σχετική αναφορά εντοπίζεται για πρώτη φορά σε βιβλίο, που εξεδόθη το 1875 από τον Φίλιππο Γεωργίου, με βάση αδήλωτη μαρτυρία, και ακολούθως παγιώνεται στην κυπριακή ιστοριογραφία. Η επεξεργασία των ιστορικών πηγών της εποχής, όμως, δεν τεκμηριώνει τη θέση αυτή. Άλλωστε, εάν πράγματι ο Κυπριανός συμπεριφερόταν κατά τρόπο ηθικά απαράδεκτο προς τον Χρύσανθο τότε θα αντιμετωπιζόταν - το λιγότερο - με αδιαφορία, αν όχι με περιφρόνηση, από τους σύγχρονούς του εκκλησιαστικούς άνδρες. Η μελέτη, όμως, των κειμένων ή και της αλληλογραφίας όσων προέβησαν σε σχόλια για το εκκλησιαστικό ήθος του, όπως έχει αναφερθεί, δεν παρέχει καμία σχετική ένδειξη. Αντίθετα, ο Κυπριανός παρουσιάζεται ως πρότυπο αρετής και άριστος πνευματικός καθοδηγητής του λαού. Έχουμε τη βεβαιότητα ότι τα σχετικά τεκμήρια, που παρουσιάστηκαν πρόσφατα σε εκτενή μελέτη διασαφηνίζουν, κατά τρόπο οριστικό, το ζήτημα και αθωώνουν τον Kυπριανό από τις εναντίον του ατεκμηρίωτες κατηγορίες.
Ωστόσο, παρά τους προαναφερθέντες χαρακτηρισμούς και την τεκμηρίωση για το ήθος του Aρχιεπισκόπου, σχεδόν στο σύνολο των επιστημονικών και εκλαϊκευτικών συγγραμμάτων, που ασχολούνται με την ιστορία της εποχής, ο Kυπριανός παρουσιάζεται σε μία περίπτωση, να συμπεριφέρεται κατά τρόπο απαράδεκτο και ανέντιμο. Πρόκειται για τη στάση του έναντι του προκατόχου του, γηραιού Aρχιεπισκόπου Xρυσάνθου, όπου ανάμεσα στα άλλα θεωρείται ότι πρωτοστατεί στην έκδοση σουλτανικού διατάγματος εξορίας του και αναβίβασής του ιδίου, το καλοκαίρι του 1810, στον αρχιεπισκοπικό θρόνο.
H σχετική αναφορά εντοπίζεται για πρώτη φορά σε βιβλίο, που εξεδόθη το 1875 από τον Φίλιππο Γεωργίου, με βάση αδήλωτη μαρτυρία, και ακολούθως παγιώνεται στην κυπριακή ιστοριογραφία. Η επεξεργασία των ιστορικών πηγών της εποχής, όμως, δεν τεκμηριώνει τη θέση αυτή. Άλλωστε, εάν πράγματι ο Κυπριανός συμπεριφερόταν κατά τρόπο ηθικά απαράδεκτο προς τον Χρύσανθο τότε θα αντιμετωπιζόταν - το λιγότερο - με αδιαφορία, αν όχι με περιφρόνηση, από τους σύγχρονούς του εκκλησιαστικούς άνδρες. Η μελέτη, όμως, των κειμένων ή και της αλληλογραφίας όσων προέβησαν σε σχόλια για το εκκλησιαστικό ήθος του, όπως έχει αναφερθεί, δεν παρέχει καμία σχετική ένδειξη. Αντίθετα, ο Κυπριανός παρουσιάζεται ως πρότυπο αρετής και άριστος πνευματικός καθοδηγητής του λαού. Έχουμε τη βεβαιότητα ότι τα σχετικά τεκμήρια, που παρουσιάστηκαν πρόσφατα σε εκτενή μελέτη διασαφηνίζουν, κατά τρόπο οριστικό, το ζήτημα και αθωώνουν τον Kυπριανό από τις εναντίον του ατεκμηρίωτες κατηγορίες.
Mνημονεύουμε σήμερα τον Aρχιεπίσκοπο Kυπριανό, τους Mητροπολίτες Πάφου Xρύσανθο, Kιτίου Mελέτιο και Kυρηνείας Λαυρέντιο, καθώς και τους άλλους Mάρτυρες της 9ης Iουλίου του 1821, γιατί η διατήρηση της ιστορικής μνήμης ενδυναμώνει το ελληνικό φρόνημα του λαού μας, στοιχείο απαραίτητο στον αγώνα για ανάκτηση του τουρκοκρατούμενου τμήματος του νησιού. Aς είναι αιώνια η μνήμη τους".
Kωστής Kοκκινόφτας
Ερευνητής στο Κέντρο Μελετών της Ιεράς Μονής Κύκκου
Πηγή: Εκκλησία Κύπρου
↧
Πρόγραμμα Εγκαινίων και Ιεράς Πανηγύρεως Αγίας Μαρίνης Πατρών
↧
Τελετή εγκαινίων του πάρκου Μαρί
Ο Δήμαρχος Κωνσταντίνος Γιωρκάτζης
και το Δημοτικό Συμβούλιο Λευκωσίας
σας προσκαλούν στην τελετή των εγκαινίων του πάρκου ΜΑΡΙ
την Παρασκευή 10 Ιουλίου 2015, 6:00μμ
στη συμβολή των οδών Δ. Παπαμιλτιάδους και Γ. Μιχαηλίδη
στη συμβολή των οδών Δ. Παπαμιλτιάδους και Γ. Μιχαηλίδη
Πρόγραμμα εκδήλωσης
Αγιασμός από το Θεοφιλέστατο Επίσκοπο Μεσαορίας Γρηγόριο
Χαιρετισμός Δημάρχου Λευκωσίας Κωνσταντίνου Γιωρκάτζη
Χαιρετισμός Στέλιου Κολοκασίδη Δημοτικού Συμβούλου Λευκωσίας
Αντιφώνηση από εκπρόσωπο των συγγενών των θυμάτων του ΜΑΡΙ
Δεντροφύτευση
Μικρή δεξίωση
↧
↧
Συνάντηση του Αρχιεπισκόπου Κύπρου με τους Λατίνους Επισκόπους της Μέσης Ανατολής
H A.M. o Αρχιεπίσκοπος Κύπρου κ.κ. Χρυσόστομος δέχθηκε, σήμερα, Πέμπτη, 9 Ιουλίου 2015, τον Λατίνο Πατριάρχη Fouad Twal, ο οποίος συνοδευόταν από Λατίνους Βικάριους της Κύπρου, του Ισραήλ, της Ιορδανίας και της Παλαιστίνης καθώς και από τους Λατίνους Επισκόπους της Συρίας, του Λιβάνου, των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων, του Άμπου Ντάπι, του Κουβέϊτ, του Μαχρέϊν, της Βαγδάτης και της Σομαλίας.
Το σώμα τον Λατίνων Επισκόπων της Μέσης Ανατολής και των Αραβικών χωρών, βρίσκονται στην Κύπρο για την ετήσια Σύνοδο των Λατίνων Επισκόπων. Την Σύνοδο των Λατίνων Επισκόπων απασχόλησαν η τρέχουσα τραγική κατάσταση, όπως διαμορφώνεται στην ευρύτερη περιοχή της Μέσης Ανατολής και ο διωγμός, που υπόκεινται οι χριστιανικοί πληθυσμοί σε χώρες της Μέσης Ανατολής από εξτρεμιστικά στοιχεία. Η Σύνοδος των Λατίνων επισκόπων πραγματοποιείται για πρώτη φορά στην Κύπρο.
Πηγή: Εκκλησία Κύπρου
↧
ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΟΝ ΠΑΤΡΙΑΡΧΕΙΟΝ Ἐκκλησιαστικαί εἰδήσεις 07-07-2015
ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΟΝ ΠΑΤΡΙΑΡΧΕΙΟΝ
Ἐκκλησιαστικαί εἰδήσεις
Ἡ Α. Θ. Παναγιότης ὁ Πατριάρχης, ἐπί τῇ ἱερᾷ μνήμῃ τῆς Ἁγίας Μεγαλομάρτυρος Κυριακῆς, ἐχοροστάτησενἐν τῷ πανηγυρίσαντι φερωνύμῳ Ἱ. Ναῷ τῆςΚοινότητος Κοντοσκαλίου, κατά τήν τελεσθεῖσαν ἐν αὐτῷ Θείαν Λειτουργίαν, τήν Τρίτην, 7ην Ἰουλίου, καθ᾿ ἥν ἐκήρυξε τόν θεῖον λόγον ὁ Πανοσιολ. Διάκονος κ. Παΐσιος, Κωδικογράφος τῆς Ἁγίας καί Ἱερᾶς Συνόδου. Ἐκκλησιάσθησαν οἱ Σεβ. Συνοδικοί Μητροπολῖται Σύμης κ. Χρυσόστομος, Βοστώνης κ. Μεθόδιος, Μεξικοῦ κ. Ἀθηναγόρας, Καρπάθου καί Κάσου κ. Ἀμβρόσιος, Ἴμβρου καί Τενέδου κ. Κύριλλος, Μιλήτου κ. Ἀπόστολος, Ἀρκαλοχωρίου, Καστελλίου καί Βιάννου κ. Ἀνδρέας καί Λέρου, Καλύμνου καί Ἀστυπαλαίας κ. Παΐσιος,ὁ Ἐντιμ. κ. Εὐάγγελος Σέκερης, Γεν. Πρόξενος τῆς Ἑλλάδος ἐν τῇ Πόλει, ὅμιλος προσκυνητῶν ἐκ τῆς Ἱ. Μητροπόλεως Θηβῶν καί Λεβαδείας, ὑπό τήν ἡγεσίαν τοῦ Πανοσιολ.Ἀρχιμανδρίτου κ. Ἀλεξίου Σαμαρτζῆ, ὡς καί ὅμιλος ἐξ Ἀθηνῶν, ὑπό τήν ἡγεσίαν τοῦ Ἐντιμ. κ. Ἰωακείμ Παπαδοπούλου, καί πιστοί ἐντεῦθεν.
Μετά τήν Θείαν Λειτουργίαν ἠκολούθησε δεξίωσιςἐν τῇ ἀνακαινισθείσῃ Κοινοτικῇ αἰθούσῃ καθ᾿ ἥν ὡμίλησαν ὁ Σεβ. Μητροπολίτης Μύρων κ. Χρυσόστομος, Ἐπόπτης τῆς Περιφερείας Ὑψωμαθείων, καί ὁ Πατριάρχης, Ὅστις ἀνεφέρθη, μεταξύ ἄλλων, καί εἰς τήν προσωπικότητα τοῦ ἐκ τῶν προκατόχων Του ἀοιδίμου Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου κυροῦ Ἀθηναγόρουἐπ᾿ εὐκαιρίᾳ τῆς 43ης ἐπετείου τῆς εἰς Κύριον ἐκδημίας αὐτοῦ, διά τήν ἀνάπαυσιν τῆς ψυχῆς τοῦ ὁποίου ἐτέλεσεν ἀκολούθως Τρισάγιον πρό τοῦ ἐν τῇ Ἱ. Μονῇ Ζωοδόχου Πηγῆς Βαλουκλῆ τάφου του, συμπροσευχομένων τῶν ὡς ἄνω ἁγ. Ἀρχιερέων καί τοῦ Ἐντιμ. κ. Γεν. Προξένου.
* * *
Τό ἑσπέρας τῆς Τρίτης, 7ης Ἰουλίου, ἡ Α. Θ. Παναγιότης ὁ Πατριάρχης, μετά Σεβ. Συνοδικῶν Ἱεραρχῶν,παρεκάθησεν εἰς τό ὑπό τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου διά δέκατον κατά σειράν ἔτος παρατεθέν δεῖπνον (iftar) διά τά μέλη τοῦ Συλλόγου Παραπληγικῶν Τουρκίας (Türkiye Omurilik Felçlileri Derneği), ἐν τῇ ἐν Ataköy ἕδρᾳ αὐτοῦ, καί ὡμίλησε πρός αὐτούς, δεχθείς τάς ἐκδηλώσεις σεβασμοῦ καί εὐγνωμοσύνης αὐτῶν.
* * *
Ἡ Α. Θ. Παναγιότης ὁ Πατριάρχης, ἐξεπροσωπήθη:
Ὑπό τοῦ Πανοσιολ.Διακόνου κ. Παϊσίου,Κωδικογράφου τῆς Ἁγίας καί Ἱερᾶς Συνόδου, κατά τό ὑπό τῆς Ἑνώσεως Δημοσιογράφων - Συγγραφέων Τουρκίας παρατεθέν δεῖπνον (iftar), ἐν τῷ ἐν Harbiyeξενοδοχείῳ «Hilton», τό ἑσπέρας τῆς Τρίτης, 7ης Ἰουλίου.
↧
Όταν η ζωή δεν έχει νόημα - π. Γεώργιος Καψάνης
Τί νόημα μποροῦν να ἔχουν οἱ ἐπί μέρους σκοποί, ὅταν στό σύνολό της ἡ ἀνθρώπινη ζωή δέν ἔχει νόημα;
Αρχιμανδρίτης Γεώργιος Καψάνης
↧
Η ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΗ ΕΠΕΤΕΙΟΣ ΤΗΣ ΕΛΑΦΟΝΗΣΟΥ ΣΤΙΣ 9 ΙΟΥΛΙΟΥ- ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ ΣΠ. ΜΕΝΤΗ
ΣΗΜΕΡΑ ΓΙΟΡΤΑΖΕΙ Ο ΑΓΙΟΣ ΣΠΥΡΙΔΩΝ ΤΗΣ ΕΛΑΦΟΝΗΣΟΥ
ΤΟ ΓΑΛΑΖΟΒΛΕΦΟ ΝΑΪΚΟ ΘΗΣΑΥΡΙΣΜΑ ΤΟΥ ΣΜΙΓΟΠΕΛΑΓΟΥ ΝΗΣΙΟΥ
Η θρησκευτική Επέτειος «των εγκαινίων του Ιερού Ναού του Αγ. Σπυρίδωνα»
ΔΡ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ ΣΠ. ΜΕΝΤΗ
( DR KONSTANTINOS MENTIS )
ΕΛΑΦΟΝΗΣΟΣ – ΑΓΙΟΣ ΣΠΥΡΙΔΩΝ
Πόλος έλξης, για τον επισκέπτη της Λακωνίας, αποτελεί το Νιογέννητο Νησί της Γαλάζιας Άνοιξης, η Κυματοβατούσα Ελαφόνησος.
Το λιμάνι του Αντινόγναθου (υπόστεγου), αποτελεί το πιο σύντομο πέρασμα προς το νησί. Δυτικά του λιμανιού και λίγα μέτρα πιο κάτω από τις στήλες της ΔΕΗ, μπορεί κανείς να θαυμάσει, ακόμη και σήμερα, τους αμαξήλατους δρόμους που ένωναν το σημερινό νησί με τη στεριά, μέχρι το 375 μ.Χ. και σήμερα χάνονται στο πυθμένα της θάλασσας (σε μερικά σημεία είναι ορατοί), για να εμφανισθούν σε αρκετές τοποθεσίες του νησιού.
Στη θέση "Σιδεροσπηλιά"και "Καμάρι"υπήρχαν μεταλλεία σιδήρου (ολίγιστος) στην αρχαιότητα.
Αντινόγναθο –Πούντα – Παυλοπέτρι- Άγιος Σπυρίδων- Ελαφόνησος
Ένα ταξίδι στο χρόνο, που διαρκεί λιγότερο από 10'και που χάνεται στα βάθη της ιστορίας και της προϊστορίας, πάνω από το βυθισμένο τμήμα του νησιού. Μια αναδίφηση στο πρώτο προϊστορικό οικισμό των Βατίκων και ένα ψηλάφισμα στο "ισθμώδες χωρίον"του Θουκυδίδη (με τα Αθηναϊκά τείχη), μέσα από τα γαλαζοσμαραγδόχροα κύματα του καναλιού.
Τη ματιά μας συντροφεύει του ήλιου το αχτιδοβόλημα, που αναλίσκεται σε αρχαιολατρικές θωπείες και το ταξίδι μας, η περίαυγη παραλία της Πούντας ανατολικά και οι αμαξήλατοι ιστοριοδείχτες δυτικά, που χάνονται μέσα στα βάθη της προϊστορίας. Η μεγαλύτερη και ωραιότερη παραλία των Νότιων άκρων της Πελ/σου (η Πούντα), απομακρύνεται, μέσα από ένα γαλανοφρύδη σχηματισμό της, στον Όρμο των Βατίκων (Χαμόκοιλο, Μάγγανο, Πικρή, Νερατζιώνα) του οποίου και το βόρειο τμήμα καλύπτει, ενώ δίπλα της ξεπροβάλλει το προϊστορικό κλωνί της Ελαφονήσου, το Παυλοπέτριμε το προϊστορικό νεκροταφείο του στην ακτή και τη βυθισμένη πόλη της εποχής του χαλκού, βορειοανατολικά του.
Πλησιάζοντας στο νησί, συναντάμε ανατολικά μας, ένα απομεινάρι της βυθισμένης περιοχής, το νησάκι Σταυρός, με τη Σπίθα (Φάρο) και τους αιθερόλαμνους γλάρους του και δυτικά μας το θεϊκό Γλάρο του νησιού, τον Άγιο Σπυρίδωνα, πλουμισμένο από τις ροδόχαρες αχτίδες του ήλιου και μυρωμένο από τις πνοές του Ζέφυρου και τις αυγινές θαλασσοσταλίδες.
Μπαίνουμε στο λιμάνι του νησιού και η ματιά μας κατακλύζεται από έντονες παραδοσιακές νησιώτικες εικόνες, που η προσπάθεια διαγραφή τους αργότερα, θα αποτελέσει επώδυνη διαδικασία. Διχτυάρικα, παραγαδιάρικα, γαϊτες, ψαρόβαρκες, ξιφοπαραγαδιάρικα, τρατοπούλες, χταποδιάρικα κ.α. συνθέτουν ένα από τους μεγαλύτερους αλιευτικούς στόλους στην Ελλάδα, που σπάνια θα τον συναντήσουμε συγκεντρωμένο στο νησί, λόγω της διασποράς του στα νότια άκρα της Πελ/σου στα Κύθηρα και στα Αντικύθηρα. Δεξιά και αριστερά από το Κεφαλόσκαλο η γραφική παραλία του νησιού με τις ψαροταβέρνες και τα παραδοσιακά ουζερί, ανάμεσα στα παλαμάρια των καϊκιών και στα ελαφρολικνίσματα των ψαρόβαρκων και δίπλα στα γαλήνια αργυρωμένα νερά της θάλασσας που κυματούνε πάνω τους τα αχτιδοβολήματα του φεγγαριού.
Ο Άγιος Σπυρίδων
Στο τέλος του βόρειου τμήματος της παραλίας, ένα γραφικό γιοφύρι, που λαμποκοπά την ομορφιά του, στα ακύματα γύρω του νερά, μας οδηγεί στην εκκλησία του Αγίου Σπυρίδωνα, όπου προβάλλει η ισκιωμένη, από τα ροδιά χρώματα του δειλινού, μορφή της, κάτω από τις πορφυροσκέπαστες συναθροίσεις ευωδιασμένων αστεριών, που πλουμίζουν τα ασημένια στρωσίδια της Ανατολής. Και δίπλα του ο ερειπωμένος ανεμόμυλος να προσμετρά τη δύναμη του αέρα, μέσα στο χρονικό του διάβα.
Η εκκλησία του Αγίου Σπυρίδωνα κτίστηκε με τη πρωτοβουλία της γνωστής Μανιάτικης οικογένειας των Γρηγοράκηδων («κτήτορες Πασχάλης Γερακάρης και Φλωρούσα Δραγονίτσα σύζυγός του»)το 1858, και ανακαινίστει το 1862.
Στο τέμπλο του ναού βρίσκονται οι εικόνες της Παναγίας της Βρεφοκρατούσης και του Αγίου Ιωάννου του Προδρόμου (διάστ. 0,94 Χ 0,68) με αφιερωτικές επιγραφές των Γεωργίου και Μιχ. Ι. Κούτσουρα ή Καλλισπέρη Καλυμνίων (χρον. 1870), οι εικόνες του Χριστού Παντοκράτορα, του Αγίου Σπυρίδωνα, της Σύναξης των Αρχαγγέλων, με αφιέρωση της Χρυσούλας και Ιωάννη Πασάκου (5 Αύγ. 1882) και η εικόνα του Αγίου Ιωάννου του Θεολόγου, με αφιέρωση της Κυριακούλας Λιαράκου και των 7 παιδιών της (1882).
Στο ιερό του Ναού, φυλάσσεται εικόνα με παραστάσεις πολλών Αγίων (σε 5 ζώνες) λαϊκής τεχνοτροπίας του 18ου αιώνος και μεγάλη εικόνα του Αγίου Σπυρίδωνος με την υπογραφή: "Αναστ. Γιάννουκλας έγραψεν. Εν Καλάμαις 1926". Στο βόρειο τοίχο του ναού, υπάρχει εικόνα του Αγ. Γεωργίου του δρακοντοκτόνου (διάστ. 1,60 Χ 0,775μ.) που παρουσιάζει ιστορικό ενδιαφέρον. Ζωγραφίστηκε στη Μ. Ασία το 1921 και έχει την εξής υπογραφή: "Έργο Χριστοδούλη Ψυλλήδη, τη 6η Απριλίου 1921. Αφιέρωμα Διαμαντή Πλουμαρίτου ... ενθύμιον εγκαταλείψεως Μ. Ασίας. Διεσώθη παρ'ενδρόμου Ακτίου Δικελή, 28 Αυγούστου 1922. Ιακουμής Λιάρος".
Στο Ναό σώζονται και οι εικόνες του Αγίου Σπυρίδωνα με την υπογραφή: "Έργον Ι. Λευθέρη, εικονογράφου, Μυλοπόταμο Κυθήρου"και τη χρονολογία 1927 και η Παναγία Μυρτιδιώτισσα, έργο Ι. Λευθέρη του 1944.
Σήμερα (9 Ιουλίου) τιμούμε και εορτάζουμε μια σημαντική θρησκευτική Επέτειο «των εγκαινίων του Ιερού Ναού του Αγ. Σπυρίδωνα» που συνδέεται άρρηκτα με την Νεώτερη ιστορία της Ελαφονήσου.
Αντίστοιχο κτίριο Δημοσίου χαρακτήρα μ’ αυτό που μας παρέδωσαν οι ξυπόλητοι και αιματοβαμμένοι Μανιάτες, δεν έχει να επιδείξει σήμερα η σύγχρονη Ελαφόνησος.
↧
↧
Ο Επίσκοπος Κερνίτσης Χρύσανθος τέλεσε Τρισάγιο στον τάφο του Μητροπολίτου Κεφαλληνίας κυρού Γερασίμου
Μετά την Ιερά Πανήγυρι του Ιερού Ναού του Αγίου Προκοπίου στα Καμπιτσάτα Κεφαλληνίας, την 7η και 8η Ιουλίου αντίστοιχα, ο Θεοφιλέστατος Επίσκοπος Κερνίτσης κ. Χρύσανθος μετέβη στην Ιερά Μονή του Αγίου Γερασίμου Ομαλών, προκειμένου να ασπασθεί το Ιερό και χαριτόβρυτο Λείψανο του Οσίου, αλλά και για να τελέσει Ιερό Τρισάγιο υπέρ μακαρίας μνήμης και αιωνίου αναπαύσεως του κοιμηθέντος Μητροπολίτου Κεφαλληνίας κυρού Γερασίμου.
Ο Θεοφιλέστατος συνεδέετο από ετών με τον Μακαριστό με δεσμούς αμοιβαίου σεβασμού και αγάπης. Άλλωστε, ο κοιμηθείς Ιεράρχης ήταν αυτός που κατά την χειροτονία του Θεοφιλεστάτου, μετά του Καθηγουμένου της Ιεράς Μονής Γηροκομείου π. Συμεών Χατζή, με προεξάρχοντα της ευχαριστιακής συνάξεως τον Μητροπολίτη Πατρών κ.κ. Χρυσόστομο, τον συνόδευσαν για να λάβει τον τρίτο της Ιερωσύνης βαθμό.
Επίσης, ο Θεοφιλέστατος είχε την μεγάλη χαρά και ευλογία να συμμετάσχει στην Πολυαρχιερατική Θεία Λειτουργία, την Κυριακή της Πεντηκοστής, κατά την οποία τελέσθηκε η χειροτονία του Μακαριστού.
Η συγκίνηση του Επισκόπου Χρυσάνθου ήταν μεγίστη, όταν λίγες μόλις ημέρες μετά την εξόδιο ακολουθία του κυρού Γερασίμου, έλαβε ταχυδρομικώς την ήδη αποσταλείσα πρόσκληση δια την συμμετοχήν του στην τελετή ενθρονίσεώς του.
↧
Ο Διακονών κυρος Γεράσιμος - Μητροπολίτης Αρκαλοχωρίου Ανδρέας Νανάκης
Το Γεράσιμο, το Μητροπολίτη Κεφαλληνίας, όλοι όσοι τον γνωρίσαμε και συνδεθήκαμε μαζί του, τον αγαπήσαμε πολύ. Για τον αυθορμητισμό του, για τη βαθειά αγάπη του στην Παναγία, για την ειλικρίνειά του, για τα αστεία του, για το διαρκές φρόνημα διακονίας που βίωνε.
Στις φοιτητικές εστίες περί το 1980 ο Ιάκωβος καλούσε συμφοιτητές του με τη φράση «ελάτε να γνωρίσετε ένα άγιο» για να δουν και να μιλήσουν με το Γεράσιμο.
Κάθε χρόνο δύο φορές, συνήθως, μας επισκεπτόταν. Να τα πούμε, να εξομολογηθούμε, κι ας μην φορούσε πετραχήλι ακόμα, να μας ακούσει, να καταλάβει και να συζητήσει μαζί μας λογισμούς της καρδιάς μας, προβλήματα που μας βασάνιζαν, ως ο φίλος, ο αδελφός, ο δικός μας άνθρωπος. Πηγαίναμε ή συναντιόμασταν στο Άγιον Όρος. Εκεί τον γνώρισα, Σταύρος τότε, το πρώτον τον Φλεβάρη του 1980. Εκείνος είχε ήδη κάνει την απόπειρα της εγκαταβίωσης στην Αγίου Παύλου. Αλλά ο Σπύρος, ο πατέρας του παρενέβη ανατρεπτικά. Όταν γνώρισα τον μακαρίτη τον πατέρα του στην Κεφαλλονιά, καλλιφωνότατο με την κιθάρα του, τα τραγούδια του και την μποέμικη λεβεντιά, είπα στο Γεράσιμο όταν μείναμε μόνοι: «Κατάλαβα γιατί καθυστέρησες να χειροτονηθείς. Με τέτοιο ογκόλιθο πάλι καλά που έγινες».
Ο δρόμος από τη Δάφνη στις Καρυές είχε χιόνια και ήταν χαλασμένο το υπεραστικό λεοφωρείο, που θα μας οδηγούσε στο Πρωτάτο στις Καρυές για να πάρουμε τα διαμονητήρια. Μαζί μου ο Σπύρος και ο Μιχάλης. Με την καθοδήγηση του Γεράσιμου -«ο Κύριος θα μας οδηγήσει τους είπα» με κοίταξε αμήχανα και ξαφνιασμένα για το «Κύριος» και πολλάκις μου επαναλάμβανε το «Κύριος» - ανεβήκαμε με τα χιόνια μέχρι την κορυφή του κεντρικού δρόμου και κατεβήκαμε από το μονοπάτι για Καρυές. Συντομεύσαμε έτσι αρκετά την πορεία μας στο Κουτλουμούσι. Πορτάρης ο μοναχός Γερβάσιος.
Ξεκίνησε τότε η αρχή μιας συντροφικής πορείας με δυναμική που ωρίμαζε στο χρόνο και άφησε ανεξίτηλες τις αναμνήσεις της βαθειά χαραγμένες στην υπόστασή μας. Με τις συντροφιές στα φοιτητικά σπίτια με τις ταβέρνες, με τα σοβαρά, με τις σαλότητές του και τα αστεία. Με αγρυπνίες σε αγιορείτικα μετόχια της Θεσσαλονίκης, με τις ατελεύτητες τότε πορείες μας στα μοναδικά μονοπάτια του αγιορείτικου δάσους. Σ’ ένα από αυτά με σύστησε στον τότε Όμηρο. Με επισκέψεις σε φοιτητές ή νοσοκομεία. Με τηλεφωνήματα και μακρές συνομιλίες σε νέους ανθρώπους που είχαν ανάγκη, ψυχολογικής, συναισθηματικής ή οικονομικής στήριξης.
Γνώριζα έναν άνθρωπο που δεν ενδιαφερόταν, αλλά και ούτε μεριμνούσε για ακαδημαϊκούς τίτλους, όπως και ο αδελφός του ο Θανάσης είπε στον εξόδιο αποχαιρετισμό του. Όμως ο άνθρωπος αυτός, ο Γεράσιμος, ήταν μοναδικός σε περιεχόμενο ανθρωπιάς, αλληλεγγύης, προσωπικής και κοινωνικής, σε αγάπη, σε ατελεύτητη αγάπη και θυσία για τον άλλο, που μπορεί να τον έβλεπε πρώτη φορά, αλλά να τον συνόδευε στο γιατρό, στο νοσοκομείο, να τον ξενυχτούσε μετά την χειρουργική επέμβαση. Θυσιαζόταν ανιδιοτελώς, διαρκώς για τον αδελφό του. Μιλούσε με σεβασμό για τους μακαριστούς Αρχιερείς Ύδρας Ιερόθεο και Κερκύρας Πολύκαρπο και υπηρέτησε με αφοσίωση, αγάπη και σεβασμό τον χειροτονήσαντα Γέροντά του Κεφαλληνίας Σπυρίδωνα. Συναντιόταν συχνά με τον Άγιο Γέροντα Ποορφύριο και με το γέροντα Ιάκωβο Τσαλίκη.
Όταν μιλούσε για τον αδελφό του το Θανάση, που τότε διέπρεπε στην Αμερική, διέκρινες στο πρόσωπό του και στη χροιά της ομιλίας του το θαυμασμό, την αγάπη και την εκτίμησή του. Καταλάβαινες όμως παράλληλα ότι στη ζωή του ο Γεράσιμος ήθελε κάτι άλλο. Με αυτά δεν είχε και δεν ήθελε να έχει σχέση, όπως και με τον κόσμο του πατέρα του τού Σπύρου, κι ας εργαζόταν στο ξενοδοχείο των γονέων του, με τους οποίους διατηρούσε σχέσεις αλληλοσεβασμού.
Ο αξιακός του κώδικας, οι στόχοι του και οι σκοποί του ήταν άλλοι. Μεταξύ γης και ουρανού. Κτιστού και ακτίστου. Φθαρτού και αιωνίου. Στην καρδιά του κατοικούσε, εκ κοιλίας μητρός, ο Χριστός. Υπεραγαπούσε την Παναγία μας και τον Άγιο Γεράσιμο. Του είπα και του επανέλαβα ότι «Δεσπότη σε έκανε η Παναγία και ο Άγιος Γεράσιμος».
Μέσα σ’ αυτόν τον κόσμο, του γνωστού και αγνώστου, του αψηλαφήτως ψηλαφουμένου, εν ψηλαφισμώ γνωρίμου για τους πολλούς και χειροπιαστού δια χειραψιών στους ολίγους ή ελάχιστους, όπως ο Γεράσιμος, πέρασε τη ζωή του. Αυτή τη ζωή που εμείς οι πολλοί γνωρίζουμε.
Ενεδύθη το μοναχικό ένδυμα στη Μονή Κουτλουμουσίου αρχές του 1988. Συναντηθήκαμε όταν ετοιμαζόμουν να καρώ στην Αγκάραθο το Δεκέμβριο του ίδιου έτους και θυμάμαι πόσο με ενίσχυσε.
Μετά την εις Επίσκοπο χειροτονία μου, 3 Νοεμβρίου 2001, πήγε στον π. Ευμένιο. Έλαβε και πάλι το μήνυμα της αρχιερωσύνης, όπως ανέφερε στο χειροτονητήριο λόγο. Δεν επεδίωξε, ούτε στόχευσε στην αρχιερωσύνη, οι ουρανοί όμως, δια του Αρχιεπισκόπου Ιερωνύμου, του διακριτικού και αποτελεσματικού, με την Ιεραρχία της εκκλησίας της Ελλάδος, τού την δώρισαν όπως και σε όλους μας. Ο Οικουμενικός μας Πατριάρχης Βαρθολομαίος εν Συνόδω ομίλησε εγκωμιαστικά για το πρόσωπό του, για την ευλογημένη επιλογή, για την εικόνα του Αγίου Γερασίμου που του είχε δωρήσει. Ο Γεράσιμος όμως ζούσε διαρκώς τον ουρανό στη γη. Όταν τον είδε στίς φωτογραφίες Επίσκοπο ο Μανόλης μαρτύρησε τρεις-τέσσερις φορές στον παπά-Δημήτρη ότι αυτός ο άνθρωπος βρίσκεται αλλού και θα φύγει σύντομα.
Πέρασε τη ζωή του μέσα στα μοναστήρια, στους καλογέρους και τις καλόγριες. Με την Παναγία και τους Αγίους. Με αυτές τις ακατάλυτες δυνάμεις του πνευματικού κόσμου, του ορατού και αοράτου, έζησε την επίγεια ζωή του και δεν γινόταν αλλιώς, παρά να γίνει σε μοναστήρι η εις ουρανούς αρπαγή της ψυχής του. Της ευλογημένης, «από το δόσιμο χωρίς μισθό», από την διακονία της ελεημοσύνης και της αγάπης αρπαγή της ψυχής του, στο Μοναστήρι της Μεταμόρφωσης του Χορτιάτη. Ο αδελφός Βαρνάβας αφειδώλευτα, όπως μας έχει συνηθίσει, μερίμνησε για τον ευπρεπισμό του αδελφού Γερασίμου.
Ο διακονών κυρός Γεράσιμος ως λαϊκός, ως κληρικός και ως Επίσκοπος έδωσε «εξ όλης της ψυχής και εξ όλης της καρδίας του» αυτό το μεγάλο αγιοπνευματικό μήνυμα της διαρκούς, της ακατάλυτης και ατελεύτητης μεταμορφωτικής διακονίας του κόσμου και του ανθρώπου. Είχε όμως ξεκινήσει απο τη μεταμόρφωση της υπόστασής του, της καρδιάς του, της ψυχής του, προσευχητικώς και έλκυσε έτσι τη χάρη του Πατρός και του Υιού και του Αγίου Πνεύματος. Εκάρη μεγαλόσχημος την παραμονή της εκλογής του στο Αγιοπαυλήτικο μετόχι στους Θρακομακεδόνες από τον Ηγούμενο Παρθένιο, το μοναχό Γεράσιμο, παρόντων του π. Βασιλείου, του Αποστόλου και του Ηλία.
Οι δύο επισκοπικοί λόγοι του, ο χειροτονητήριος και ο τελευταίος στην Παναγία της Φανερωμένης στη Βουλιαγμένη, με την αναφορά του στη Χριστοόραση και Χριστοαίσθηση, στην υποστατική Χάρη του Αγίου Πνεύματος στη Χάρη του Κυρίου μας που είναι ωκεανός αγάπης, μαρτυρούν τους καρπούς του μυστηρίου και του μαρτυρίου της εν Χριστώ Μεταμόρφωσης στον πάντοτε και εν παντί διακονούντα Κυρό Γεράσιμο. Στον Ιεράρχη Γεράσιμο με την αθηναγόρειο μορφή, με ασκητικό φρόνημα, τον διακονούντα εν ελέει, οικτιρμοίς και φιλανθρωπίαις.
Ο Μητροπολίτης Αρκαλοχωρίου
Ανδρέας Νανάκης
Καθηγητής Θεολογικής Σχολής Α.Π.Θ.
2ος απο αριστερά ο Σεβ.Μητροπολίτης Αρκαλοχωρίου Ανδρέας , 4ος απο αριστερά με το μπαστούνι ο μακαριστός Μητροπολίτης Κεφαλληνίας Γεράσιμος και 1ος απο δεξιά ο Καθηγητής Νομικής ΑΠΘ Σπύρος Μαρκέτος (1980)
1ος από αριστερά Γαβριήλ Εσφιγμενίτης, Σεβασμ.Μητροπολίτης Αρκαλοχωρίου Ανδρέας, Ιωακείμ Βραχνιώτης, Ηγούμενος Εσφιγμένου μακαριστός Χρυσόστομος, Ηγούμενος Κουτλουμουσίου κ.Χριστόδουλος, μακαριστός Μητροπολίτης Κεφαλληνίας κύρος Γεράσιμος.
↧
Article 1
↧